36 / 84
Mei 2018
34
OP PLAASVLAK
Deel 4
LUAN VAN DER WALT,
landbou-ekonoom, Graan SA
saamgevat
NA-STROOPBEMARKING
Reeks
Berekeninge om in
gedagte te hou
i
n die vorige gedeelte van die reeks is verwys na van die
envoudige strategieë wat produsente vir na-stroopbe-
markingsdoeleindes kan oorweeg en waarop hulle moet let
wanneer hulle die verskillende strategieë gebruik.
Die werking van die strategieë is ook in die vorige gedeelte
van die reeks bespreek. In hierdie gedeelte van die reeks sal meer
gefokus word op die berekeninge wat produsente kan doen wanneer
hulle dié strategieë oorweeg – om vas te stel wat die kostes vir ‘n
spesifieke strategie is en teen watter vlakke graan moet verhandel
sodat die verskillende strategieë winsgewend kan wees.
Wat is die oorwegings?
Veronderstel die produsent het nie voorseisoenkontrakte in plek
nie en moet gedurende strooptyd besluit hoe om die graan te
bemark. Daar is verskeie strategieë wat hy in sodanige om-
standighede kan oorweeg, maar in dié artikel sal slegs op ‘n paar
basiese strategieë en die berekeninge rondom die koste van dié
strategieë, gefokus word. Hierdie strategieë sluit dié wat in die
vorige gedeelte van die reeks bespreek is, in.
Verskillende strategieë wat oorweeg kan word, is onder andere:
Verkoop net in die kontantmark – dit dien as riglynstrategie
Met bostaande strategie vind geen na-seisoenbemarking plaas
nie. Die produsent verkoop net direk na stroop en neem die
inkomste.
Stoor mielies na Desember en/of Maart
Hier verkoop die produsent nie die mielies nie, maar stoor dit tot
en met Desember en/of Maart – met die aanname dat dit in ‘n
kommersiële silo teen gemiddelde stoorkostes gestoor word.
Verkoop- en koop-
call
(koop)-opsies op Safex
Die produsent verkoop die mielies in die spotmark en koop
call
-
opsies op Safex vir lewering in Desember/Maart.
Verkoop in kontantmark direk na stroop
Indien die produsent nie enige alternatiewe bemarkingstrategie
toepas nie, sal hy bloot die mielies soos dit gestroop word, verkoop
en die prys ontvang waarteen die mark op die dag van verkope
verhandel. Die kontantmarkstrategie hou die minste addisionele
risiko vir die produsent in, omdat hy die inkomste uit die verkoop van
die mielies verkry en nie verdere strategieë volg nie.
Die nadeel van dié strategie is dat die produsent homself nie in
‘n posisie plaas waar hy moontlik ‘n beter prys vir die graan kan
realiseer nie en eintlik verkoop wanneer die graanpryse tradisioneel
op ‘n laagtepunt is.
Tabel 1
toon die inkomste wanneer die graan gedurende strooptyd
verkoop word – indien die markprys ten tye van verkope teen
ongeveer R1 950/ton verhandel. Die inkomste en kostes wat in dié
artikel gebruik word, is slegs vir beginselberekeningdoeleindes
en sluit nie aspekte soos differensiaalaftrekkings en/of ander
bemarkingskoste in nie.
Stoor graan om later te verkoop
Hierdie strategie word algemeen deur produsente aangewend en
word beskou as een van die minder riskante strategieë, omdat die
graan steeds aan die produsent behoort. Sodoende kan die pro-
dusent deur die loop van die seisoen die graan bemark.
Iets wat produsente in gedagte moet hou, is die koste en risiko’s
verbonde aan die strategie. Indien die produsent die graan stoor
om later te verkoop, loop hy steeds die risiko dat die graanprys nie
genoegsaam gaan toeneem om beide die stoor- en rentekoste op te
maak nie.
Indien dit die geval is, sal dit nie vir die produsent lonend wees
om die graan te stoor nie, aangesien die koste verbonde aan die
strategie hoër is as wat die addisionele inkomste wat uit die strategie
verkry kan word, is.
Produsente moet egter nie net die stoorkoste in berekening bring
nie, maar ook die rentekoste. Die rentekoste sluit die rente op
produksiekoste en geleentheidsrente in. Die geleentheidsrente
verwys na die rente wat die produsent kan ontvang indien die
produsent die graan verkoop het, ‘n inkomste ontvang het en die
produksiekoste gedek het.
Gestel die mielieprys verhandel gedurende strooptyd (Julie) teen
ongeveer R1 950/ton; die gemiddelde stoorkoste vanaf Julie tot
Desember beloop ongeveer R80/ton en die stoorkoste tot Maart
ongeveer R140/ton. Die rente-inkomste is ongeveer 6,5%, terwyl
die rente op produksiekoste bereken word teen 'n rentekoers
van 10,25%.
Uit
Tabel 2
is dit duidelik dat indien die produsent besluit om die
graan te stoor, die koste van die strategie ongeveer R147/ton beloop
om tot en met Desember te stoor en ongeveer R260/ton tot en met
Maart, met bostaande inligting as basis.