Wegbreeksessies sit koppe bymekaar oor aktuele sake in bedryf

Wintergraan

Mnr Andries Theron (voorsitter: Wintergraanwerkgroep) het as voorsitter opgetree.

Omdraaistrategie
Die omdraaistrategie vorder goed, maar daar is nog verskeie uitdagings wat die mikpunte betref. By die onlangse onderhandelings is ooreengekom dat die bedryf die omdraaistrategie in klein pakkies en doelwitte gaan aanpak. Die eerste daarvan is natuurlik die teling- en tegnologieheffing wat produsente die geleentheid bied om nuwe kultivars te plant. Die tweede een is om die invoerprysdiskonto, prysbepaling van grade en graadgewaarborgde kontrakte te hersien. Dit is reeds verwys na die JSE Advieskomitee. Die volgende stap sal dan wees om te gaan kyk na die gradering van koring. Dr Dirk Strydom (bestuurder: Graanekonomie en Bemarking, Graan SA) het aangedui dat die heel belangrikste dryfveer moet wees om kultivars te kry wat opbrengs lewer, maar wat nog steeds mededingend met invoere kan wees.

Koring-voorteelprogram
Dr Marinda Visser (bestuurder: Grain Research and Policy Centre, Graan SA) het verduidelik dat die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye in samewerking met Graan SA ‘n ooreenkoms probeer bereik met die GRDC in Australië omdat hulle ons voor is wat na vorsing in die koringbedryf betref. Daar word beoog om navorsing met hulle te deel en só toegang tot hul navorsing te verkry.

Dr Visser spreek waardering uit vir die Departement van Wetenskap en Tegnologie se befondsing vir wintergraannavorsing. Die afgelope drie jaar is R8 miljoen van R13,8 miljoen reeds aan die Universiteit van Stellenbosch oorbetaal. Die kiemplasma wat só ontsluit word, word tot voordeel van drie saadtelers, naamlik die LNR, Sensako en Pannar, beskikbaar gestel.

Koringinvoertarief
Dr Strydom noem dat Graan SA konstante werk gedoen het om aan die International Trade Administration Commission of South Africa (ITAC) die belangrikheid van beskermde invoere te verduidelik, maar dat wetlike implikasies uitdagings inhou. Daar was ook nog geen vordering met ‘n aankondiging van ‘n aanpassing op metodiek nie.

Produsente spreek hul kommer uit oor die feit dat hulle die skuld kry vir broodpryse en dit in werklikheid nie hul skuld is nie. Die voorsitter beklemtoon dat sou die koringtarief wegval, dit groot implikasies sal inhou vir die koringbedryf en dit produsente onder groot druk gaan plaas. Die produsente het ook sterk aangedui dat die fondse verkry vanaf die tariewe weer in die bedryf herinvesteer moet word in terme van navorsing en ontwikkeling.

Markinligting
In- en uitvoerrapportering
Dr Strydom gee terugvoer dat die in- en uitvoerrapportering ingedien is en dat die Nasionale Landboubemarkingsraad (NLBR) ontvangs erken het. Teen die skryf van die artikel was dit reeds gepubliseer in die staatskoerant vir kommentaar.

Verwysingspunte
Dr Strydom verduidelik dat die liggingsdifferensiaal steeds ‘n knelpunt is en dat ons opnuut daarna moet kyk. Die wegbreeksessie het saam besluit dat die liggingsdifferensiaal nie maklik verwyder gaan word nie, maar dat daar eerder gekyk moet word na die effektiwiteit van die differensiaal en seker gemaak word dat dit wel reg toegepas word. ‘n Ondersoek moet ook gedoen word oor moontlike nuwe inligting en verwysingspunte. Dr Strydom het verder ver duidelik dat daar reeds navrae deur Graan SA gedoen is vir addisionele inligting, maar hulle wag tans vir goedkeuring vanaf die Mededingingskommissie.

In besprekingspunte later binne die groter Kongres het mnr Hennie Visser ook ‘n voorlegging gedoen oor die koringbedryf en die probleme wat ervaar word binne die bedryf. Visser het dit duidelik gemaak dat die koringbedryf drastiese verandering nodig het anders gaan die produsente in die nabye toekoms nie kan produseer nie. Hy het ‘n uitleg van die hele waardeketting gemaak en tot die slotsom gekom dat die waardeketting te lank is en dat die produsent te ‘n klein deel uitmaak van die hele ketting. Visser het ook aangedui dat sy streek baie bekommerd is oor die volhoubaarheid van die koringprodusent.

Sojabone

Mnr Ralf Küsel (Graan SA-hoofbestuurslid vir Streek 14) het as voorsitter opgetree.

Produksie/Insette
Teling-en-tegnologieheffing
Mnr Corné Louw (senior ekonoom: Insette, Graan SA) het terugvoer gee in terme van die vordering wat gemaak word met die implementering van ‘n teling- en- tegnologieheffing vir sojabone. Daar word beoog om, tydens lewering van graan, op ‘n statutêre wyse ʼn tantiem te hef. Die model is soortgelyk aan dié een wat tans gebruik word om navorsingsheffings vir koring in te samel. Omdat daar met ‘n statutêre heffing gewerk word, moet ten minste 20% van fondse vir ontwikkeling gaan.

Die heffingvoorstel vir sojabone beloop tans 1,2% van die sojaboonprys. Vir die eerste jaar is aansoek gedoen vir R65/ton (1,2% van 2015/2016-bemarkingseisoen se Safex-prys) terwyl vir ʼn bedrag van R80/ton (1,2% van 2016/2017-bemarkingseisoen) vir die tweede jaar aansoek gedoen is. Die inisiatief sal tot gevolg hê dat tegnologie eienaars nuwe tegnologie na Suid-Afrika bring binne die sojaboonbedryf. Die tegnologie is grootliks nodig om by die internasionale mededingers te hou, maar ook om produsente die geleentheid te bied om te kan diversifiseer en beter risikobestuur toe te pas. Die produsente het dit ondersteun en sien uit daarna om nuwe tegnologie te sien.

Grondgedraagde siektes
Dr Sandra Lamprecht van die LNR-PPRI het ‘n voorlegging gedoen oor ‘n projek wat sy en ‘n kollega gedoen het waarin hulle grondgedraagde siektes wat sojabone beïnvloed, geïdentifiseer het. Dr Lamprecht het ook resultate gewys rakende sekere middels.

Kwaliteit van Rhizobium
Louw het die wegbreeksessie toegelig oor kwaliteit van Rhizobium. Hy noem dat hulle met die ondersoek by Dr Stoppies Staphorst (voorheen van die LNR-PPRI op Roodeplaat) uitgekom het, wat bevestig het dat WB74 die beste stam is om in Suid-Afrika te gebruik. Dr Staphorst het ook die Sonneblom- en Sojaboonwerkgroep van Graan SA besoek en ‘n hele paar wenke oor Rhizobium aan die werkgroep verskaf.

Verder is daar ook bevestig dat ‘n indikator op verpakkings slegs as ‘n instrument gebruik kan word om te weet hoe die verpakking hanteer word, maar dit bevestig nie die kwaliteit daarvan nie.

Statutêre produkinligting
Hy lig die sessie in dat oliesadeprodukinligting vanaf April 2017 deur die Suid-Afrikaanse Graan Inligtingsdiens (SAGIS) gepubliseer gaan word nadat goedkeuring vir die statutêre insameling daarvan einde verlede jaar verkry is. Hierdie stap word as ‘n deurbraak in die deursigtigheid van inligting in die oliesadebedryf beskou.

Grondbone

Mnr Frans Minnaar, wat sy uittrede as voorsitter van die Grondbone-spesialiswerkgroep aangekondig het, het die laaste keer as voorsitter van die sessie opgetree.

Grondboonmark
Dr Charl van der Merwe van Tiger Brands het ‘n voorlegging oor verbruikersvoorkeure rakende olies en vette, asook die wisselende prystendense van verskeie voedselsoorte die afgelope paar jaar gegee. Die prys van grondboonbotter het nie so skerp gestyg as dié van ander vette en voedselsoorte nie. Hy stel in die vooruitsig dat verbruik van grondboonbotter kan toeneem namate verbruikers se inkomste styg en gesonder voedselsoorte oorweeg word.

Gradering
Mnr Neels Wegner, van die Uitvoerbeheerraad vir Bederfbare Produkte (PPECB), verduidelik die noodsaaklikheid van die gradering van grondbone weens die hoë voginhoud wat aflatoksienbesmetting veroorsaak. Grondbone moet ‘n voginhoud van minder as 10% hê alvorens daar met gradering begin kan word. Wegner meld dat die natgraderingsnavorsingsprojek wat reeds deur die Oliesade Advieskomitee goedgekeur is, goed vorder. Daar word aanvaar dat ʼn voginhoud van sowat 7% die geskikste is. Hy dui aan dat daar nou  ook gekyk word na bykomende vergoeding vir uitsonderlike gehalte produkte deur middel van byvoegings tot huidige graderings.

Produksie/Insette
Kultivarevaluasie
Me Loureine Muller, van LNR-Graangewasse, gee agtergrondinligting oor die nasionale grondboon-kultivarevaluasieprojekte wat op die oomblik aan die gang is. Sy noem dat ingevoerde kultivars onder plaaslike omstandighede van 2012 tot 2016 getoets is om vas te stel hoe hierdie kultivars vaar. Dit word befonds deur die Olie- en Proteïensade Ontwikkelingstrust (OPOT).

Grondboonprysmodel
Mnr Luan van der Walt (landbou-ekonoom, Graan SA) verduidelik aan die vergadering die grondboonprysmodel wat by die Grondboonspesialiswerkgroep se vergadering in Februarie bespreek is. Aan die hand hiervan besluit die sessie dat hulle tevrede is met die voorstelle en dat die prysmodel ‘n goeie verwysingsraamwerk vir produsente kan wees.