SA Graan September 2017

73 / 124

Gasheerweerstand teen knopwortelaalwurms
in plaaslike sojaboonkultivars
Knopwortelaalwurms is wyd ver-
spreid en is ‘n groot uitdaging
in plaaslike sojaboonproduksie-
gebiede. Die dominante knopwor-
telaalwurmspesies wat wortels van
sojabone en ander wisselbougewasse aan-
val en oesverliese veroorsaak, is Meloi-
dogyne incognita en Meloidogyne javanica.
Hierdie twee spesies kom as enkel of
gemengde bevolkings in landbougrond in
graanproduksiegebiede voor en veroorsaak
kenmerkende galle of knoppe op wortels
van sojaboonplante (Foto 1).
Die gebruik van weerstandbiedende soja-
boonkultivars of swak gasheerkultivars om
knopwortelaalwurmbevolkings te verlaag,
is een van die beste aalwurmbeheerstrate-
gieë om sojabone en opvolggewasse vol-
houbaar te verbou. ‘n Weerstandbiedende
kultivar is in hierdie geval geklassifiseer as
een wat na ‘n 56 dae glashuisevaluasie ‘n
bevolking van M. incognita, wat laer was
as dié aanvanklike bevolking waarmee die
saailing besmet is, onderhou het.
‘n Swak gasheerkultivar is geklassifiseer as
een wat na die 56 dae evaluasietydeperk
minder as 10% van die aalwurmbevolking
onderhou het, vergeleke met die bevolking
wat in wortels van ‘n uiters vatbare kultivar
teenwoordig was.
Gasheerweerstand is omgewingsvriendelik
en ‘n alternatief vir aalwurmdoders. Geen
aalwurmdoder op sojabone is in Suid-Afrika
geregistreer nie. Daar is slegs twee kultivars
(Tabel 1) wat weerstandbiedendheid teen
M. incognita in glashuisevaluasies getoon
het, terwyl ‘n hele paar kultivars as swakker
gashere geïdentifiseer is (Tabel 1).
‘n Weerstandbiedende sojaboonkultivar
kan bevolkings van M. incognita tot met
98% verlaag (in vergelyking met dié wat in
wortels van ‘n vatbare kultivar onderhou
word) en swak gasheerkultivars tot en met
90%. Kultivars wat in hierdie evaluasies
vir knopwortelaalwurmweerstand getoets
is, is ingesluit in LNR-Graangewasse se
kultivarproewe.
Geen enkele aalwurmbeheerstrategie is die
antwoord om aalwurmpeste suksesvol te
beheer nie. Integrasie van verskillende be-
heerstrategieë behoort gevolg te word om
volhoubare gewasproduksie in landbou-
grond waar aalwurmpeste teenwoordig is,
te verseker.
Kontak dr Driekie Fourie by 018 293 3683
of indien jy enige
vrae in dié verband het.
71
September 2017
FOKUS
Geïntegreerde plaagbeheer
Spesiale
Twee knopwortelaalwurmspesies steek keer op keer kop uit en in
die meeste lande bestaan ‘n knopwortelaalwurmpopulasie uit ‘n
gemengde populasie van Meloidogyne incognita en M. javanica.
Om só ‘n populasie suksesvol te kan beheer, moet die plant
weerstand hê teen beide van hierdie knopwortelaalwurmspesies.
Saadmaatskappye het hul gewildste mielie-, sonneblom-, hawer- en
koringkultivars gestuur sodat LNR-Graangewasse dit kon toets vir
weerstand teen een of beide van hierdie knopwortelaalwurmspesies.
Sien Tabel 1 tot Tabel 3 vir die resultate daarvan.
Feitlik geen sonneblomkultivars wat tot dusver getoets is, toon
weerstand teen knopwortelaalwurm nie. Slegs Prosol 101CL van
Sensako het weerstand teen M. incognita.
Slegs kultivars met weerstand teen beide van die aalwurmspesies sal
deur ons aanbeveel word. Saadmaatskappye gebruik die inligting om
weerstandbiedende kultivars weer in hulle teelprogram in te sluit as
bron van weerstand vir nuwe kultivars.
Deur van gasheerweerstand gebruik te maak, kan knopwortel-
aalwurmpopulasies effektief beheer word – mits die aalwurmbe-
smetting nie uit die staanspoor buitensporig hoog is nie. Produsente
word aanbeveel om van die kundige advies van die area-agent ge-
bruik te maak om sodoende kultivars te selekteer wat in die produsent
se area aangepas is en daarom die beste sal presteer.
Gasheerweerstand is ‘n veilige en goedkoper manier om aalwurms
te beheer, maar is nie noodwendig die alfa en die omega van
aalwurmbeheer nie. ‘n Geïntegreerde benadering wat byvoorbeeld
ook chemiese of biologiese beheer, asook wisselboupraktyke, insluit
kan die produsent help om die aalwurmbevolking te verminder.
Kontak dr Sonia Steenkamp by .
za in verband met vrae oor die artikel.
DR DRIEKIE FOURIE en AKHONA MBATYOTI, Geïntegreerde Plaagbestuur, Noordwes-Universiteit en
ANNELIE DE BEER, LNR-Graangewasse, Potchefstroom
KULTIVAR
WEER-
STAND-
BIEDEND
SWAK
GASHEER
DM 6.2i RR x
Egret x
DM 6.8i RR x
LS 6146 R x
LS 6161 R x
LS 6240 R x
LS 6248 R x
LS 6261 R x
LS 6444 R x
LS 6453 R x
NS 7211 R x
PAN 1500 x
PAN 1583 R x
PAN 1614 R x
PHB 95 Y 20 x
TABEL 1: SOJABOONKULTIVARS WAT AS
WEERSTANDBIEDEND EN/OF SWAK GAS-
HERE GEKLASSIFISEER IS TYDENS GLAS-
HUISEVALUASIES.
1: Galle/knoppe op wortels van sojaboonkul-
tivars wat met knopwortelaalwurms besmet
is. Foto: Dr Driekie Fourie, Noordwes-Univer-
siteit
1