21 / 124
Die beskikbaarheid van boor onder sekere toestande en die boor-
behoefte van moderne kommersiële sonneblombasters verg drin-
gende verdere navorsing om die interaksies beter te verstaan en
probleme in die toekoms te kan voorkom.
Fotosintaatvoorsiening
Die produk van fotosintese word kortweg fotosintaat genoem en
bestaan uit suikers wat na die verskillende dele van die plant ver-
sprei word. Tydens graanvulling vloei van die fotosintaat na die son-
neblomkop en word dit deur biochemiese prosesse tot olie, proteïen
en ander bestanddele omgeskakel om die kern van die pit te vul.
Onvoldoende voorsiening van fotosintaat is ‘n baie bekende oorsaak
van swak gevulde en dowwe pitte. In so ‘n geval is swak bestuiwing
nie die oorsaak van dowwe pitte nie. Wat kenmerkend is van ‘n ge-
brek aan fotosintaat, is dat die dowwe pitte hoofsaaklik in die middel
van die kop voorkom om ‘n dowwe kol te vorm.
Navorsing het getoon dat sonneblom wat onder skadunet gekweek
word, se dowwepitgetal baie kan toeneem teenoor sonneblom wat
in volle sonlig groei, veral as dit in die graanvulperiode plaasvind.
Beperkte sonlig as gevolg van bewolkte weer, is een moontlike oor-
saak vir dowwe pitte.
Alles dui daarop dat sonneblom oor die algemeen ‘n baie hoë sonlig-
behoefte het, veral in die blom- en graanvul-groeistadia. Wêreldwyd
word dit in semi-ariede klimaatstreke verbou wat deur baie sonskyn
en beperkte reënval gekenmerk word.
Die afgelope seisoen het relatiewe lang, nat, bewolkte periodes in
die geaffekteerde areas voorgekom, wat moontlik langer geduur of
‘n bepaalde intensiteit oortref het as wat gewoonlik die geval is. Dié
buitengewone humiede, bewolkte weer het waarskynlik ‘n groot rol
in die dowwepitverskynsel gespeel.
Slotsom
Uit al die bogenoemde is dit duidelik dat die dowwepitverskynsel
wat die afgelope seisoen in sekere areas waargeneem is, ‘n kom-
plekse probleem is wat nie bloot net aan ‘n enkele faktor toegeskryf
kan word nie.
Dit dui eerder op ‘n sameloop van omstandighede in die onvoor-
spelbare natuur. Dit is noodsaaklik dat die saak uitgepluis moet
word, want dit is slegs met voldoende insig in ‘n probleem, dat sin-
volle oplossings gevind kan word.
Weer eens bevestig dit ook die belangrikheid van
voortgesette landbounavorsing op verskeie van hier-
die fokusareas in ‘n gewas soos sonneblom, wat so
belangrik is in die Suid-Afrikaanse gewasverbouing-
stelsel.
‘n Groot deel van die oënskynlike groot oes het as dowwe
pitte op die land agter die stroper oorgebly.
Op die land kom die koppe normaal voor en is produsente nie altyd van die probleem van dowwe sonneblompitte bewus nie.
SA Graan/
Sasol Chemicals (Kunsmis) fotokompetisie
19
March 2015