106 / 124
Maart 2015
104
Hoe akkuraat was die
Oesskattingskomitee?
D
ie 2013/2014-produksieseisoen, veral in die westelike
dele van Suid-Afrika, sal as een van die beste in terme
van landboutoestande onthou word, als te danke aan
reën wat op net die regte tyd voorgekom het. In hierdie
artikel word ‘n oorsig van die verloop van die oesskatting vir die
2013/2014-produksieseisoen (pas afgelope seisoen) gegee. Daar
word gepoog om te kyk hoe die Nasionale Oesskattingskomitee
(NOK) sedert die bekendmaking van die eerste produksieskatting
(Februarie 2014) tot die finale mielie-oes (Februarie 2015) verander
en afgewyk het. Die bekendmaking van akkurate en tydige inligting
is van kritieke belang aangesien dit ‘n direkte impak op prysvorming
in die vrye mark het.
Verloop van die
2013/2014-produksieseisoen
Die seisoen het afgeskop met grondvogvlakke wat feitlik uitgeput
was in die westelike dele van die land. Hierdie situasie het
egter handomkeer verander as gevolg van tydige reën wat die
grondvog beduidend aangevul het. In die meeste van Suid-Afrika
se produksiegebiede het voldoende opvolgreën geval wat tot
rekordsomergraan- en oliesaadopbrengste bygedra het.
Onderskatting van die witmielie-oes
In
Grafiek 1
kan die maandelikse produksieskattingsyfers vir
witmielies, vanaf die eerste skatting (Februarie) tot die finale skatting
(September), soos bekend gemaak deur die NOK, gesien word.
Die rooi lyn dui die gerealiseerde witmielie-oessyfer wat Februarie
2015 bekend gemaak is aan en die verskil tussen dié syfer en die
maandelikse skattings (geel) is duidelik sigbaar. Die toename in
produksieskattings danksy die gunstige produksietoestande kan
vanaf Februarie tot Mei duidelik waargeneem word, waarna die
skattings vanaf Junie tot September feitlik dieselfde as die finale
skattings wat Februarie vrygetel is, was.
Oorskatting van die geelmielie-oes
In
Grafiek 2
kan die maandelikse produksieskattingsyfers vir
geelmielies, vanaf die eerste skatting tot die finale skatting, gesien
word. Oor die algemeen is goeie geelmielie-opbrengste behaal
en die toename in die geelmielieproduksieskattingsyfers is ook
duidelik sigbaar in die grafiek. Soos die gunstige landboutoestande
in die oostelike dele van die land voortgeduur het, het die verwagte
geelmielie-opbrengste ook toegeneem. Die NOK se eerste skatting
in Februarie vir geelmielies was 5,854 miljoen ton teenoor die werk-
like grootte van die finale oes wat 6,540 miljoen was. Die NOK het
die geelmielie-oes gedurende die laaste twee skattings (Augustus en
September) met ongeveer 69 700 ton oorskat.
Norm waarbinne die NOK moet skat
In Suid-Afrika het die graanindustrie ‘n norm/grens vir die Oes-
skattingskomitee gestel waarbinne die oesskattings moet wees,
naamlik om vanaf die eerste tot die vierde skatting (Februarie tot
Mei) nie meer as 8% vanaf die finale oes af te wyk en om vanaf
die vyfde tot die agtste skatting (Junie tot September) nie meer as
5% vanaf die finale oes af te wyk nie.
Grafiek 3
dui die boonste en
onderste aanvaarbare grens waarbinne die Oesskattingskomitee
moet wees, aan. Indien die skatting (syfer) op ‘n groter afwyking as
die toelaatbare norm/grens dui, kan daar met retrospek na ‘n oor-
of onderskatting verwys word. In die grafiek kan gesien word dat
die afgelope seisoen se skattings afsonderlik vir wit- en geelmielies,
vanaf Februarie tot en met April buite die gestelde norm/grens
geval het. Met dié dat die wit- en geelmielie-oes albei gedurende
Februarie tot en met April onderskat is, het dit meegebring dat
die totale mielie-oes ook gedurende daardie periode onderskat is,
waarna dit vanaf die vierde skatting (Mei) tot die finale skatting,
baie mooi tussen die voorgestelde norm/grense beweeg het.
Slotsom
Dit is vir Graan SA, saam met die Oesskattingskakelkomitee
(CELC), van kardinale belang dat geloofwaardige skattings vryge-
stel moet word. Die bepaling van korrekte gemiddelde opbrengste
is een van die NOK se moeilikste take, aangesien klimaat so ‘n groot
rol speel. Uitgesluit die ongewenste afwykings wat afsonderlik vir
wit- en geelmielies gedurende Februarie tot April voorgekom het,
was die res van die skatting baie goed binne die norm/grens.
OP PLAASVLAK
Produksieskatting / Afgelope produksieseisoen / Oesskatting
Inligting
PETRU FOURIE,
ekonoom, Bedryfsdienste, Graan SA
Grafiek 1: Witmielies: Maandelikse produksieskatting versus finale oes
(2013/2014-produksieseisoen).
Grafiek 2: Geelmielies: Maandelikse produksieskatting versus finale oes
(2013/2014-produksieseisoen).
Grafiek 3: Die persentasie oor-/onderskatting van die mielie-oes teenoor
die finale oes (2013/2014-produksieseisoen).
– 13 Februarie 2015