61 / 132
59
September 2018
Sojaboonentstowwe, asook ander peul
plantentstowwe, word geformuleer om ‘n
groot aantal van die korrekte Rhizobium-
bakterieë in ‘n spesifieke draermateriaal
te bevat.
Formulerings bevat ook stabiliseerders,
beskermende middels en ander elemente
soos mikronutriënte. Die formulering be
paal die entstof se rakleeftyd. Dit beskerm
die bakterieë tydens stoor en vervoer. Dit is
belangrik dat die formulering gedurende die
hele leeftyd van die produk stabiel moet bly
– van vervaardiging totdat dit gebruik word.
Met die oog op registrasie van sojaboon
entstowwe moet die formulering ‘n hoë
aantal bakterieë tot aan die einde van die
rakleeftyd van die produk kan onderhou
– en steeds aktief nodulasie tot gevolg hê.
Oor die algemeen word ‘n minimum van 10
5
Rhizobium-bakterieë per saadjie vir effek
tiewe nodulasie benodig. In die geval van
peulplantentstowwe is ‘n oormaat Rhizo
bium-bakterieë nie skadelik nie, maar beter.
Nie net die raklewe van entstowwe het
oor die jare verbeter nie, maar ook hul
werking en die gemak waarmee hul toe
gedien kan word. Sojaboonentstowwe is
nou beskikbaar in verskeie vaste draer- en
vloeibare formulerings. Oor die algemeen
word kleefmiddels saam met vaste draer-
formulerings aanbeveel. Verskeie kleef
middels is kommersieel beskikbaar en die
entstofvervaardiger sal die beste een vir sy
spesifieke entstof kan aanbeveel.
Dit is ook moontlik om vaste draer-entstow
we in die plantvoor toe te dien, afhangende
van die partikelgrootte van die draer. Die
meeste poeierentstowwe moet direk voor
aanplanting op die saad toegedien word.
Vloeibare sojaboonentstofformulerings het
die afgelope paar jaar heelwat aandag ge
niet en word besonder suksesvol gebruik.
Dit kan as beide direkte saadbehandeling
of as plantvoortoediening gebruik word. ‘n
Vloeibare formulering bestaan gewoonlik
uit die Rhizobium-bakterieë gesuspendeer
in ‘n water-, olie-, of polimeerbasis en kan
verskeie byvoegings bevat om die eien
skappe van die entstof te verander.
Van die byvoegings verbeter die produk
kwaliteit en rakleeftyd en sommige byvoe
gings kan ook die lewensvatbaarheid van
Rhizobium-bakterieë op die saad, sodra dit
toegedien is, verbeter. Byvoegings beskerm
bakterieë teen uitdroging nadat dit toege
dien is – veral wanneer behandelde saad
geplant word en grondtoestande droog en
warm is.
Entstowwe met hierdie tipe beskerming kan
dae voor plant op die saad toegedien word.
Sekere sojaboonentstofformulerings bevat
ook nutriënte wat die bakterieë se metabo
lisme in die tydperk tussen enting en wan
neer die bakterieë in die plant inbeweeg
het, aan die gang hou. Sommige vloeibare
formulerings bevat ultraviolet-beskerming
om die bakterieë tydens die plantproses te
beskerm. Daar is ook sojaboonentstowwe
wat seintegnologie bevat om die nodulasie
proses aan te help.
Ander voordelige mikro
organismes
Sojaboonentstowwe word ook met groot
sukses saam met ander voordelige mikro
organismes, soos
Bacillus-
en
Trichoder-
ma-
spesies, toegedien. Hierdie voordelige
mikroörganismes kan in twee groepe
verdeel word: Dié wat saailingverwelksiek
tes kan onderdruk en dié wat wortelgroei
aanhelp.
Daar is wel van hierdie mikroörganismes
wat in beide kategorieë val. Rhizobium-
bakterieë kan slegs wortelhaartjies binne
die eerste ses ure na hul gevorm het, infek
teer. Voordelige mikroörganismes stimuleer
wortelgroei en daarom ook wortelhaartjies
se ontwikkeling. Dit beteken daar is meer
plekke vir die Rhizobium-bakterieë om te
infekteer.
Daar is vele eksterne faktore wat die effek
tiewe nodulasie van sojabone kan affekteer,
maak nie saak watter entstofhandelsmerk
gebruik word nie. Toestande wat onguns
tig is vir saadontkieming, sal ook nadelig
wees vir die oorlewing van Rhizobium in die
grond en vir die nodulasieproses. Hierdie
toestande sluit in té lae of hoë grondtem
perature, lae of hoë grondvog, asook ‘n
grond pH onder 4 en bo 9.
In die geval van nuwe grond (of
virgin soil
soos dit ook bekend staan), waar sojabone
nog nooit geplant is nie, is dit raadsaam om
dubbel die hoeveelheid entstof te gebruik.
Dit kan óf as dubbel die hoeveelheid entstof
op die saad, óf as enkeldosis-entstof op
die saad en so ook in die plantvoor, toege
dien word. Dit sal ‘n bydrae lewer om enige
risikofaktore wat die entstof moontlik kan
benadeel, vry te spring.
‘n Belangrike faktor vir produsente om
in gedagte te hou, is die feit dat hulle te
doen het met ‘n lewende organisme wat
spesifieke bergingstoestande benodig. Dit
is raadsaam om die etiket hieroor te raad
pleeg. Om die maksimum uit die entstof te
kry, beveel ‘n groot aantal entstofvervaardi
gers aan dat die produkte by koel tempera
ture (4°C - 24°C) gestoor moet word, maar
dit moet nie toegelaat word om te vries nie.
Hou entstowwe ook weg van vlugtige che
miese middels en uit direkte sonlig. Bloot
stelling aan oormatige hoë temperature
vir lang periodes kan ook die bakterieë
affekteer en kan daartoe lei dat enting on
doeltreffend sal wees. Dit is uiters belangrik
dat die entstof lewendig en lewensvatbaar
is teen die minimum spesifikasie op die
etiket. Sojaboonprodusente moet aandring
op die “varsste produk” om goeie enting en
suksesvolle oeste te verseker.
Die sojaboonbedryf in Suid-Afrika het nog
nie sy volle potensiaal bereik nie en daar is
nog heelwat ruimte vir groei. Sojaboonent
stofvervaardigers is gefokus om by te dra
tot die sukses van die bedryf en om volhou
bare groei te verseker.
Met dank en waardering aan Arysta Lifescience
(dr Bridgitta Steyn en mnr Jaco Marais), BASF (mnr
Sean Brereton-Stiles), die LNR (drs Ansa van Vuuren,
Elna van der Linde en Ahmed Hassen van die Plant
beskermingsnavorsingsinstituut) en Plant Health
Products (prof Mike Morris en Debby Perry) vir hul
waardevolle bydraes tot hierdie artikel.
Grafiek 1: Hektare sojabone in die afgelope drie seisoene aangeplant.