23 / 116
Grafiek 1: Maksimum toelaatbare relatiewe humiditeit wat vereis word by verskillende temperature
om te verhoed dat saadkwaliteit nie afneem tydens storing nie.
21
March 2018
Ander studies het egter getoon dat
die kleiner pitte geneig was om beter
te ontkiem as die groter pitte onder
vogstremmingstoestande. Dié waarneming
is verklaar aan die hand van die feit dat
kleiner sade minder vog benodig om te
ontkiem weens hul kleiner volume. By
implikasie beteken dit dus dat kleiner pitte
vinniger in droë grond sal ontkiem.
Daar egter ook gevind dat plante afkomstig
van kleiner pitte tog gedurende die
vegetatiewe groeistadia van hul groter
pit-eweknieë verskil het. Tot en met
pluimvorming het plante afkomstig van
kleiner pitte korter vertoon, verminderde
droë gewigte en kleiner blaaroppervlaktes
gehad. Hierdie plante het verder ook ‘n
stadiger ontwikkelingstempo gehad as
plante wat uit groter pitte gespruit het.
Onder optimale groeitoestande is hierdie
verskille egter ná pluim uitgewis en is geen
verskille in opbrengs waargeneem nie.
Daar is konsensus dat, alhoewel daar geen
verskille tussen groot en klein pitte onder
normale groeitoestande is nie, kleiner pitte
se plante gedurende die vegetatiewe groei-
stadia swakker onder stremmingstoestande
sal presteer. Stremmingstoestande sluit in
koel grondtemperature tydens plant, on-
kruidkompetisie, vogstremming en plant-
voedingstekorte.
Kundiges beveel aan dat wanneer dit by
saadgrootte en -vorm kom, produsente
eerder kan fokus op genetiese potensiaal,
saadkwaliteit asook saadprys – tensy daar
‘n moontlikheid is dat daar onder strem-
mingstoestande geplant gaan word.
Navorsingstudies wat in die VSA uitgevoer
is, het getoon dat dit beter is om groter
pitte te plant wanneer daar baie vroeg in die
seisoen of onder geenbewerkingstoestande
geplant gaan word. Dit is weens die nadelige
impak wat koeler grondtemperature moont-
lik op die kieming van kleiner pitte kan
hê. Andersyds is die aanbeveling om
plantestand met 10% tot 15% te verhoog.
"Raklewe" tydens storing
Kenners is dit eens dat temperatuur en
humiditeit die hooffaktore is wat die
raklewe van saad tydens storing beïnvloed.
Hoë temperature, tesame met hoë humi-
diteit tydens storing, sal veroorsaak
dat saadkwaliteit sal afneem weens ‘n
verhoging in ensiemaktiwiteit asook die
afname in selwandintegriteit.
‘n Algemene riglyn wat oorsee rakende
die storing van saad gebruik word, is dat
die somtotaal van die temperatuur (in °F)
en relatiewe humiditeit nie die waarde van
100 oorskry nie. As die temperatuur van die
stoorkamer dus 60°F is, mag die relatiewe
humiditeit nie hoër as 40% wees nie (60 +
40 = 100).
Wanneer hierdie formule dus toegepas
word (met die nodige omskakelings na °C),
kan die maksimum relatiewe humiditeit
wat by verskillende temperature (°C) moet
heers, verkry word, wat sal verseker dat
saadkwaliteit nie afneem tydens sto-
ring nie. Die temperatuur:relatiewe hu-
miditeitverhouding word in
Grafiek 1
uitgebeeld. Indien ‘n stoor dus ‘n ge-
middelde temperatuur van 35°C het, mag
die relatiewe humiditeit binne die stoor nie
hoër as 5% wees nie.
Bitter min is egter internasionaal ge-
publiseer rakende die impak wat die
storingsomgewing sal hê met pitte van
verskillende pitgroottes en -vorms. ‘n
Studie is egter in 1998 gepubliseer, waar
handgeoeste pitte volgens plat- en ronde
pitvorms gesorteer is. Hierdie monsters is
dan by 25°C teen onderskeidelik 75% en
85% relatiewe humiditeit gestoor.
Die studie het getoon dat, buiten vir die feit
dat daar ‘n verhoging in die voginhoud van
die saad was wat tot verhoogde voorkoms
van swamgroei gelei het, daar ook ‘n
konsekwente groter afname in kieming by
ronde pitte as by plat pitte waargeneem is.
Hierdie tendens is waargeneem by beide
vogtoestande.
‘n Verdere studie wat by 37°C gedoen is,
het soortgelyke bevindings gehad. Albei
hierdie studies het dus tot die slotsom
gekom dat ‘n afname in kieming vinniger
by ronde pitte as plat pitte plaasgevind
het – wanneer saad by suboptimale
bergingstoestande gestoor is. Plaaslik is
daar egter nie enige studies gedoen wat
die storingsfasiliteite op plase ondersoek
en of saadgrootte en -vorm ‘n impak sal hê
op die kieming en groeikragtigheid van die
verskillende tipes saad nie.
Alhoewel dit nie wetenskaplik bevind is nie,
het kundiges in die veld van storing van
saadmonsters aangedui dat wanneer die
saad by lae temperature (10°C) en relatiewe
humiditeit van nie hoër as 50% nie gestoor
word, daar geen merkbare verskille in
die kieming of groeikragtigheid van die
verskillende saadgroottes en -vorms is nie.
Produsente moet dus kennis neem dat saad
op ‘n geskikte wyse gestoor moet word om
te verseker dat hulle teen planttyd optimale
kieming en groeikragtigheid sal hê.
Produsente is welkom om die onkruidwe-
tenskaplikes by LNR-Graangewasse by
018 299 6100 te kontak
rakende enige verdere na-
vrae.
1: Posisie van verskillende pitgroottes en -vorms op die mieliekop.
Groot,
ronde pitte
Plat pitte
Klein,
ronde pitte