58 / 84
Mei 2018
56
Gesoute saadman groet die bedryf
A
s ‘n jong gegradueerde, met ‘n BSc Agric-graad agter
sy naam, het mnr Willem Engelbrecht in 1975 die eerste
nasionale sonneblomkultivarevaluasieproewe in Suid-
Afrika geplant en in sy meer as 40 jaar in die saadbedryf het
hy homself gevestig as een van die land se voorste landboukundiges.
Engelbrecht het onlangs afgetree as bestuurder vir agronomiese
gewasse by Klein Karoo Saad, waar hy in die afgelope vyf jaar daarin
geslaag het om ‘n uiters suksesvolle mielieteelprogram te vestig en
‘n sojaboonproduksiereeks op die internasionale mark te plaas.
Sy liefde vir landbou is waarskynlik gekweek op die tabak- en
groenteplaas in die Magaliesburg-omgewing waar hy grootge-
word het. Hy het aan die Hoër Landbouskool Bekker gematrikuleer,
waarna hy sy BSc Agric-graad met Agronomie as hoofvak aan die
Universiteit van Pretoria verwerf het.
Na 18 maande diensplig het hy sy loopbaan by die Landbou Tegniese
Dienste – die voorloper van vandag se Landbounavorsingsraad
(LNR) – begin, waar hy die eerste nasionale sonneblomproewe
in Suid-Afrika geplant het. Toe hy in 1978 ‘n honneursgraad in
plantproduksie verwerf het, het hy hom daarna by Asgrow as
landboukundige aangesluit. Hier het hy ‘n uiters suksesvolle
sojaboon- en sonneblomteelprogram gevestig en is hy uiteindelik
bevorder na hooflandboukundige en verkoopsbestuurder.
In 1988 het hy ‘n internasionale Research Award of Exellence-
toekenning ontvang en die sojaboonkultivar A5409 geregistreer.
Hierdie kultivar is in die VSA omgewerk na Roundup Ready en dit
was die eerste Roundup Ready-kultivar wat in Suid-Afrika verbou is.
Die kultivar is tot onlangs nog bemark – bykans 30 jaar!
Nadat Asgrow besluit het om hulle saadafdeling te verkoop, het hy
hom by Sensako as nasionale verkoop- en bemarkingsbestuurder
aangesluit. Dit is egter by Pioneer Hi-Bred waar hy in die
bedryf naam gemaak het.
Hy vertel dat hy in 1992, nadat hy as ver-
koopsbestuurder vir Pioneer Hi-Bred begin
werk het, gevra is om ‘n kantoor in Suid-
Afrika te vestig. Nadat Engelbrecht ‘n kantoor
gevestig het, het hulle die eerste maatskappy
geword wat VSA-genetika na Suid-Afrika
inbring het. Kort daarna is hy as nasionale
bestuurder aangestel.
“Ons moes personeel aanstel en kan-
toorspasie soek. Ek onthou nog hoe
plaaslike telers ons afgeraai het
om VSA-genetika die land in
te bring. Op daardie stadium
het produsente tussen 7 t/ha
en 8 t/ha gestroop, maar met
die PHB 3394-kultivar wat
ons ingebring het, kon hul
tot 12 t/ha afhaal. Deesdae
stroop produsente tot
20 t/ha,” vertel hy.
As besturende direkteur by Pioneer HiBred kon Engelbrecht en sy
span uiteindelik daarin slaag om 29% van die markaandeel te verkry.
Hy skryf die besondere prestasie toe aan die span wat saam met
hom gewerk het.
“Ek glo as jy die beste mense aanstel, jy ‘n sukses van ‘n onderneming
kan maak. Na 20 jaar, toe ek die maatskappy verlaat het, het ons die
modernste saadverwerkingsfabriek en navorsingstasie in die land
gehad. Ons markaandeel het in die 20 jaar van 0% tot 29% gegroei.
Vandag gebruik al die saadmaatskappye Amerikaanse genetika in
kombinasie met Suid-Afrikaanse genetika om beter kultivars te teel,”
vertel hy.
Deur die jare het hy verskeie toekennings ontvang. Die eerste was
‘n internasionale toekenning wat hy in 1989 as navorser by Asgrow
ontvang het. In 2003 is hy weer beloon met ‘n internasionale
toekenning vir volhoubaarheid in landbou en sy bydrae om boerdery
in Suid-Afrika meer winsgewend te maak.
Hy het ook op verskeie rade gedien, onder andere as voorsitter van
die Suid-Afrikaanse Vereniging vir Gewasproduksie, waarvan hy ook
‘n ere-lid was. Hy het ook as die voorsitter van die Akkerboukomitee
van die Suid-Afrikaanse Nasionale Saadorganisasie (Sansor) gedien.
Engelbrecht vertel dat hulle in die 1979/1980-seisoen ‘n rekordmie-
lie-opbrengs van 13,6 miljoen ton op 5,4 miljoen ha kon lewer.
“Ons kon verlede jaar weer ‘n rekord-opbrengs van 16,8 miljoen
ton op slegs 2,6 miljoen ha afhaal. Dit kan toegeskryf word aan
die feit dat laer potensiaallande omgeskakel is na weidings, beter
bewerkingsmetodes, beter bemesting, beter insek- en onkruidbeheer,
maar die grootste bydrae is die ontwikkeling van kultivars met
hoër opbrengspotensiaal. Die vrystelling van GMO-kultivars wat
stronkboorder- en Roundup-bestand is, het ‘n groot bydrae gelewer
om ons produsente meer winsgewend te maak,” sê hy.
Oor die saadbedryf se pad vorentoe sê hy Suid-Afrika slaag daarin
in om des te meer kompeterend in die wêreldmark te word. “Daar is
geweldige vordering wat navorsing in genetika betref en die fokus
is op hoër opbrengste. Nuwe geneties-gemanipuleerde organismes
(GMO’s), wat onder andere bestand is teen die kommandowurm,
word tans getoets. Genetika wat droogteverdraagsaam is en minder
water benodig, word oorweeg. Daar word voortdurend gepoog om
vir die produsent ‘n hoër opbrengs met minder insette te gee.”
Met sy aftrede beplan Engelbrecht om langs die Magaliesrivier in
die Hekpoort-omgewing op hul familieplaas te boer. “Hier het ek
sojabone en weiding soos raaigras, hawer en gars geplant en boer
ek met Bonsmaras en Nooitgedacht-perde.”
Diegene wat hom as die prysprofeet ken, hoop egter dat
Engelbrecht sal aanhou om voorspellings oor die komende mielie-
oes te maak. Wie sal vergeet hoe hy in 2010 ‘n mielieprys van
R2 000/ton voorspel het? ‘n Groot aantal mense het geglo dat dit
onmoontlik was en tog het die prys kort daarna R2 800/ton behaal.
So tussen die boerdery en aftrede deur gaan hy steeds konsulteer
en is Engelbrecht se ervaring en kennis daarom nie vir Suid-
Afrikaanse landbou verlore nie.
AKTUEEL
Profiel
VALERIE CILLIERS,
SA Graan/Grain
medewerker
Willem Engelbrecht het destyds, as deel van Pioneer Hi-Bred, van die eerste VSA-genetika na
Suid-Afrika gebring. Vandag gebruik al die saadmaatskappye Amerikaanse genetika in kombinasie
met Suid-Afrikaanse genetika om beter kultivars te teel.