21 / 84
19
May 2018
Indien ‘n gedetailleerde begroting jaarliks opgestel word, probeer
uitvind waarom die afwykings voorgekom het. Stel vas waarom
produksie nie met die grondpotensiaal korrespondeer nie – wat is
die rede daarvoor en hoe kan dit reggestel word?
‘n Oor-optimistiese begroting kan ook ‘n probleem wees. Let ook op
of daar nie dalk ‘n bemarkingsuitdaging is nie. Daar kan legio redes
wees waarom ‘n boerdery in ‘n finansiële krisis beland het. Faktore
soos ‘n eenmalige droogte, skielike afname in kommoditeitspryse of
die uitbreek van ‘n siekte kan die verwagte inkomste drasties verlaag.
Hierdie verlaagde inkomste kan tot oorlaatskuld aanleiding gee
en veroorsaak dat ander verpligtinge nie nagekom kan word
nie – wat die finansiering vir die volgende produksieseisoen kan
affekteer. Finansierders is gewoonlik bereid om produsente in sulke
omstandighede, binne perke, by te staan, mits daar aangedui kan
word wat gedoen gaan word om volhoubaarheid te verseker.
Indien die rede vir die finansiële krisis meer lang termyn van aard
is, byvoorbeeld ‘n langtermyndroogte, lang tydperk van swakker
pryse of verkeerde finansiële besluite wat in die verlede geneem is,
mag ‘n ander benadering soos die verkoop van bates nodig wees. Die
produsent sal die boerdery opnuut moet beoordeel en herbeplan.
Beplan strategies
Dit is belangrik dat almal in die besigheid moet weet waarheen dit
op pad is. Bestuur moet die strategiese rigting en mikpunte waar-
binne die meeste besluite geneem moet word, aandui. Probeer om
hierdie strategiese beplanning nie alleen te doen nie. Betrek die hele
gesin en lig die noodsaaklike arbeiders ook in. Om ‘n onafhanklike
persoon of instansie soos ‘n landboubestuursdienste-afdeling te
betrek, sal verdere waarde tot so ‘n beplanning toevoeg.
Onthou om tyd en doelwitte aan die opgestelde plan te koppel en
dit te kontroleer. Dit sal ‘n bydrae lewer om die rigting van die
besigheid te toets en om die regte boerderyvertakkings te imple-
menteer. Maak jou krediteure ook deel van jou strategiese plan en
hou hul op hoogte van jou strategie en vordering.
Optimaliseer jou boerdery
Elke besigheid het gebiede waar die effektiwiteit en doeltreffendheid
verhoog kan word. Indien jy weet dat die boerdery beperkings het,
kan dit bestuur word. Indien die finansies ‘n beperking is, moet die
rentabiliteit van elke vertakking bereken word.
Die vertakking met die hoogste rentabiliteit moet uitgebou word
tot ander beperkinge die produksie stop of tot die fondse opdroog.
Indien daar ‘n oppervlaktebeperking in jou boerdery is, moet die
hoogste bruto marge per hektaar-vertakking verbou word tot óf al
die lande beplant is óf tot ander beperkinge produksie staak. Onthou
ook om die risiko van elke vertakking in aanmerking te neem.
Binne die verbouingstelsel moet ook geoptimaliseer word. Sien
toe dat jou praktyke optimaal is om winste te verhoog. Ondersoek
die effek van tegnologie om wins te verhoog en risiko te verlaag.
Presisieboerdery is ‘n bekende metode om wins te verhoog deurdat
kostes op die regte plekke aangewend word en die potensiaal van
die hulpbron ontsluit word. Soms is dit belangrik dat die hulpbronne
deeglik ondersoek word. Probeer om die lande gekarteer te kry,
skakel die laer potensiaal-gedeeltes uit en pas ander praktyke toe.
Bemarking
Die gebruik van die termynmark maak dit ook moontlik om die pryse
beter te bestuur en inkomste te verhoog – wees net bewus daarvan
dat dit tyd gaan vereis. Kundige personeel moet deel van jou span
word om produkte beter te bemark.
Om jou risiko’s te verskans, kan ook ‘n groot bydrae lewer.
Insetversekering en haelversekering moet oorweeg word om die
kapitaal in die boerdery te verskans.
TIPE BOERDERY
NA OES
VOOR OES
Besproeiing
45% - 50%
55% - 60%
Gemengde boerdery
30% - 35%
45%
Droëlandsaai (medium potensiaal)
25% - 30%
43% - 50%
Droëlandsaai (hoë potensiaal)
30% - 35%
60%
TABEL 1: MAKSIMUM SKULDLASVERHOUDINGSNORME.