5 / 75
ႇ
HOOFSTUK 1
Die oppervlakte waarop koring geplant is, het oor dieselfde tydperk eweneens
geweldig verminder, van sowat twee miljoen hektaar tot selfs minder as een mil-
joen hektaar. Die geweldige afname in die middel-negentigerjare kan waarskynlik
as ’n strukturele verandering beskou word, omdat dit daarna nie weer tot die vorige
vlakke gestyg het nie.
Daarenteen het sojaboonaanplantings vanaf 1975/1976 van 22 000 ha tot meer
as 500 000 ha in 2013 toegeneem. Dit was egter steeds nie groot genoeg om op
te maak vir die afname in die totale oppervlakte waarop mielies en koring verbou
is nie.
In 1970 is in totaal 181 000 ha sonneblom aangeplant. Hoewel dit van seisoen
tot seisoen gewissel het, het sonneblomaanplantings met verloop van tyd ’n sty-
gende tendens getoon en in 2013/2014 het dit 598 950 ha beslaan, met die grootste
aanplantings van 828 000 ha in 1998.
Grondboonaanplantings het na die Tweede Wêreldoorlog deurlopend gestyg en
’n hoogtepunt van bykans 400 000 ha rondom 1970 bereik, waarna dit geleidelik
begin afneem het. Vanaf 1995 het dit egter opmerklik gedaal en teen 2013 was die
gemiddelde jaarlikse aanplantings minder as 50 000 ha.
Die aanplanting van sorghum het ’n hoogtepunt in die 1960’s bereik, met ’n
rekord van 640 000 ha in 1966. Dit het egter met verloop van tyd drasties afge-
neem en in die tien seisoene voorafgaande 2014/2015 was die gemiddeld slegs
71 000 ha/jaar.
Die graanindustrie is een van die grootste landboubedrywe in Suid-Afrika en het
teen 2010 ongeveer 30% tot die totale bruto landbouproduksie bygedra.
Produksiegebiede
Mielies, wat die grootste plaaslik geproduseerde graangewas is en op die grootste
oppervlakte geplant word, is die belangrikste bron van koolhidrate in die Suider-
Afrikaanse streek. Suid-Afrika is ook die grootste produseerder van mielies in die
Suider-Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenskap (SAOG). Mielies word hoofsaaklik in
die Noordwes Provinsie, die Vrystaat, die Mpumalanga Hoëveld en die KwaZulu-
Natal Middellande geproduseer.
Koring word op die tweede grootste oppervlakte geplant, hoofsaaklik in die win-
terreënvalgebiede van die Wes- en Suid-Kaap en in die oostelike gedeeltes van
die Vrystaat.
Suid-Afrika is nie ’n beduidende rolspeler in die internasionale sonneblommark
nie, aangesien dit slegs ’n klein persentasie tot die wêreld se produksie en handel
in sonneblomsaad bydra. Sonneblom word in Suid-Afrika hoofsaaklik in dieselfde
gebiede as mielies verbou.
Sojabone word hoofsaaklik in die Vrystaat, Mpumalanga en KwaZulu-Natal Provinsies
verbou, met klein aanplantings in die Limpopo, Gauteng en Noordwes Provinsies.
120 000
100 000
80 000
60 000
40 000
20 000
0
R miljoen
1970/1971
1972/1973
1974/1975
1976/1977
1978/1979
1980/1981
1982/1983
1984/1985
1986/1987
1988/1989
1990/1991
1992/1993
1994/1995
1996/1997
1998/1999
2000/2001
2002/2003
2004/2005
2006/2007
2008/2009
2010/2011
2012/2013
Gewasse
Lewendehawe
Boorde en tuinbou
Grafiek 5: Bruto waarde van landbouproduksie sedert 1970