38 / 108
Produk-inligting
Julie 2017
36
Ekonomies-effektiewe bekalking
– hoe suiwerheid en fynheid jou rand kan rek
W
anneer dit kom by waarde vir geld, word die soge-
naamde “suiwerheid” van ‘n kalkproduk sonder uitson-
dering aangehaal ter verdediging van die prys daarvan.
Derhalwe dan ook die wye rapportering van hierdie
waardes, soos die % CaCO
3
en % MgCO
3
, op die pryslyste van
kalkverskaffers.
Betroubare metodes is oor jare heen ontwikkel om die neu-
tralisasievermoë van ‘n landboukalk te beraam, waarvan die
kalsiumkarbonaatekwivalent (KKE) (suurmetode), die mees alge-
mene in gebruik is en ‘n aanduiding gee van die gekombineerde
neutralisasievermoë van beide die kalsium- en magnesiumkom-
ponente van die kalk.
Hierdie is egter net die oortjies van die seekoei. Reeds in die
sestigerjare het navorsers die waarde van twee ander uiters
belangrike aspekte in hierdie verband geïdentifiseer, naamlik die
bydrae van fynheid en digtheid/porositeit van die kalkproduk.
Beide hierdie faktore is bepalend ten opsigte van die oplossings-
tempo van ‘n kalkproduk in grondsuur en die uiteindelike bio-beskik-
baarheid van die makro-voedingselemente vir die plantwortels.
‘n Fyner en meer poreuse kalkproduk handhaaf ‘n groter kontak-
oppervlak met die grond en los ook chemies heelwat vinniger op,
wat lei tot verhoogde distribusievermoë en beskikbaarheid. Die
KKE (harsmetode) word dan ook soms aangewend om die effek
van fynheid, in kombinasie met kalksuiwerheid, te benader.
Tabel 1
toon die prominente effek van partikelgrootte op die
effektiwiteit van ‘n landboukalk. Die kalkbehoefte van ‘n landbou-
grond word hier in verband gebring met die fynheid van ‘n
kalkproduk by ‘n konstante relatiewe opbrengs van ‘n somergewas
en verteenwoordig ‘n samestelling van inligting van proefnemings
van verskeie navorsers.
Omdat 250 mikron nie voldoende onderskeid tref tussen die
soorte landboukalk nie en die fraksie growwer as 150 mikron
beduidend stadiger reageer, is dit meer raadsaam om die fraksie
onder 150 mikron of onder 106 mikron in ag te neem, soos voor-
gestel deur Motto en Melstead.
Om hierdie begrip in eenvoudige en prakties-toepasbare terme
te stel, kan die gekombineerde kalkeffektiwiteit (% GKE) van ‘n land-
boukalk soos volg bepaal en uitgedruk word: Bepaal die suiwerheid
of % KKE-waarde sowel as die fynheid of % F-waarde, naamlik
die massapersentrasie van die kalkproduk wat korrespondeer met
<106 mikron op ‘n nat siftoets-basis. Die % GKE= .
Die relatiewe bekalkingskoste van verskillende soorte landboukalk
kan nou maklik met mekaar vergelyk word om te bepaal watter
produk in watter area jou rand die meeste gaan rek. Die ekonomies-
effektiewe bekalkingskoste (EEB) van ‘n landboukalk in R/ton ge-
lewer op die plaas, word genormaliseer deur die % GKE soos volg
te gebruik: EEB (R/t) = .
Tabel 2
toon, ter illustrasie, die geweldige impak van die % GKE
op die ekonomies-effektiewe bekalkingskoste van twee soorte
dolomietiese landboukalk, gelewer op NAMPO Park in die Vrystaat.
Wanneer ekonomies-volhoubare en sinvolle besluite geneem moet
word in ‘n landbouproduksie-omgewing, waar streng finansiële
kontroles deurslaggewend tot sukses is, maak dit sin om wyer te
kyk as bloot net na die gelewerde prys of die ooglopende chemiese
kwaliteit van ‘n landboukalk, soos dit tradisioneel die gewoonte
geword het.
Die bepaling van die ekonomies-effektiewe bekalkingskoste bied
‘n eenvoudige, dog kragtige en betroubare alternatief tot die keuse
van ‘n geskikte en ekonomies-sinvolle kalkbron vir jou spesifieke
plaas met sy unieke uitdagings. SA Kalk & Gips beskik oor etlike
miljoene tonne Ottoshoop-dolomiet met ‘n baie stabiele chemiese
samestelling en ‘n fisiese partikelgrootte-verspreiding, wat deur ‘n
kombinasie van gruisbrekers, bal- en staafmeulens geprosesseer
is om ‘n homogene verspreiding dwarsdeur die totale neerslag te
lewer, met ‘n ongeëwenaarde fynheid van meer as 95% kleiner as
250 mikron en ‘n ongelooflike 75% kleiner as 106 mikron.
Kontak dus gerus die SA Kalk & Gips verkoopspan vir meer
besonderhede en wees verseker daarvan dat jy die produk met
die laagste ekonomies-effektiewe bekalkingskoste aanskaf, gerug-
steun deur bewese diens en tegniese ondersteuning. Laat SA Kalk
& Gips jou help om jou rand te rek.
Verwysings
Barber
et al
. 1967.
Soil acidity and liming
. Agron, 12, Am. Soc.
Agron., pp. 145 - 160.
Elphick, BL. 1955.
New Zeal
.
J. Sci. Tech
., 37A, pp. 243 - 258.
Motto, HL and Melstead, SW. 1960.
Soil. Sci. Soc. Am. Proc
. 24,
pp. 488 - 490.
FOKUS
Bemesting
Spesiale
DR JACO ERASMUS,
groep tegniese bestuurder, SA Kalk & Gips
KALKFYNHEID
(PERSENTASIE
< 250 MIKRON)
KALK-
BEHOEFTE
(T/HA)
PERSENTASIE
TOENAME IN KALK-
BEHOEFTE %
>20%
13,3
142
>30%
11,0
100
>40%
9,0
64
>50%
7,6
38
>60%
6,5
18
>80%
5,5
0
≈95%
≈4,7
#
-15%
% KKE x % F
)
100
[
[
gelewerde koste in rand per ton x 100
% GKE
[
[
#ekstrapolasie van eksperimentele data (R2 = 0,99)
TABEL 1: KALKBEHOEFTE AS ‘N FUNKSIE VAN KALKFYN-
HEID VIR DIESELFDE RELATIEWE GEWASOPBRENGS.
TABEL 2: VERGELYKING TUSSEN DIE EKONOMIES-EFFEKTIEWE BEKALKINGSKOSTE
(EEB) VAN VERSKILLENDE SOORTE LANDBOUKALK.
KALKPRODUK
% F
(106
)
% KKE
(SUUR)
% GKE PRYS/TON
(GELEWER)
PRYS/TON
EEB
Ottoshoop dolomie-
tiese landboukalk
(Laboratorium 1,
2017 ontleding)
75
95
71,3
R425
R596
Algemene dolomie-
tiese landboukalk
(Laboratorium 1,
2017 ontleding)
30,1
75
22,6
R354
R1 566
Algemene dolomie-
tiese landboukalk
(Laboratorium 2,
histories)
54
86
46,4
R354
R763