30 / 44
28
AKTUEEL
b
esigheid in Afrika is ‘n twee-
stryd. Aan die een kant is
daar die wonderlike geleent-
hede, maar aan die ander kant
is daar reuse uitdagings. Suid-
Afrika is nie veel anders nie
en dit sal besigheidslui baat om bewus te
wees van die grootste struikelblokke.
Kenmerkende uitdagings verbonde aan
besigheid in Afrika is die volgende:
Eerstens het Afrika ‘n geweldige agter-
stand in terme van fisiese infrastruk-
tuur. Dit skep groot logistieke uitdagings
– veral in afgeleë plekke. Suid-Afrika se
infrastruktuur is wel dramaties beter
as enige ander land in Afrika, alhoewel
die plaaslike infrastruktuur al meer
afgeskeep word. Die Eskom-drama
die afgelope aantal jare is ‘n goeie
voorbeeld.
‘n Tweede hindernis is menskapitaal.
Alhoewel daar geen gelyke in Afrika is
in terme van die vaardighede van ons
mense nie, is dit slegs van toepassing
op ‘n klein persentasie van die land
se mense. Suid-Afrika het mense met
vaardighede wat met die beste in die
wêreld vergelyk kan word, maar ter-
selfdertyd vergelyk die oorgrote meer-
derheid van die bevolking se vaar-
digheid uiters swak met dié van die
res van die wêreld – selfs met Afrika.
Die rede hiervoor kan gevind word in
ons minderwaardige onderwysstelsel
– wat in sekere gevalle van die swakste
ter wêreld is. Dit dra by tot swak
produktiwiteit en werkloosheid en skep
groot uitdagings vir besighede wat
sukkel om behoorlik-gekwalifiseerde
werkers in diens te neem. Verder kan
diegene wat wel genoegsaam gekwali-
fiseerd is, hoë salarisse beding – wat
bydra tot die skewe verdeling van
inkomste in ons land.
Die derde hindernis in die pad van
besigheid in Afrika – en in ‘n mindere
mate Suid-Afrika – is swak instellings.
Instellings kan gedefinieer word as
“die spelreëls” en sluit onder andere
die beskerming van eiendomsreg, ‘n
funksionele regstelsel/polisiemag/doe-
ane en vele meer, in. Myns insiens is
die kwaliteit of gebrek aan instellings
Afrika se grootste hindernis en die
kwaliteit van Suid-Afrika se instellings is
aan die taan.
Alhoewel Suid-Afrika se moderne grond-
wet ‘n aantal instellings vestig en erken,
is daar ‘n poging van owerheidsweë
om van die instellings te ondermyn. So
byvoorbeeld, is dit deel van die regering
se agenda om wetgewing wat privaat
eiendomsreg beskerm, te beperk of te
ondermyn. Verder word daar gereeld
opmerkings vanuit owerheidsweë ge-
maak wat daarop dui dat ‘n onafhanklike
pers nie noodwendig deel uitmaak van
die regering se toekomsplanne nie.
Nog ‘n voorbeeld is die feit dat die
regering eenvoudig verlede jaar ‘n hof-
bevel verontagsaam het – ek verwys na die
al-Bashir-aangeleentheid, wat op minagting
van die hof neerkom. Om nie eers te praat
van die minagtende wyse waarop die vorige
Openbare Beskermer deur die parlement,
kabinet en die president behandel is nie.
Daar is vele meer voorbeelde.
Natuurlik is daar van ons instellings wat
sover ongeskonde gelaat is. Die Grond-
wetlike Hof is ‘n voorbeeld van ‘n onaf-
hanklike en grootliks effektiewe instelling.
Die Reserwebank is ook steeds onaf-
hanklik en effektief in die uitvoering van
sy pligte – alhoewel daar onlangs ook
‘n politieke aanval op die bank was.
Hoe entrepreneurs die
uitdagings kan oorkom
Hoe dit ook al sy, om besigheid in Suid-
Afrika of in Afrika te doen, is nie altyd
maklik nie en die suksesvolle entrepreneur
sal vernuf aan die dag moet lê om van die
uitdagings te oorkom. Die belangrikste
is om te besef dat besighede in heelwat
gevalle op hulself aangewese gaan wees.
Hier is ‘n paar spesifieke voorstelle.
Eerstens, maak gebruik van die demo-
kratiese prosesse om veranderings aan te
bring. Tweedens, sluit aan by burgerlike
organisasies en raak betrokke by jou ge-
meenskap.
Wat die tekort aan infrastruktuur betref:
Probeer om die relevante owerhede te
oortuig om infrastruktuur te verskaf en in
stand te hou, maar oorweeg dit ook om
met ander partye saam te werk om sekere
infrastruktuur oor te neem. So byvoor-
beeld word paaie, sekuriteit en selfs
treindienste in sekere gevalle suksesvol
deur entrepreneurs in stand gehou en
selfs bedryf.
Verder kan die individuele sakeman heel-
wat infrastrukturele funksies op homself
neem. ‘n Goeie voorbeeld is elektrisiteit:
Politieke risiko’s en hoe om dit te bestuur
DAWIE ROODT,
hoofekonoom: Efficient Groep
POLITIEKE
ont leding
We offer investors
tailor-made private
share portfolios
Contact us today:
e:
admin@efpc.co.zat: +27 (0)12 667 3771
(IoFLHQW 3ULYDWH &OLHQWV LV D GLYLVLRQ RI
(IoFLHQW 6HOHFW 3W\ /WG (IoFLHQW 6HOHFW
3W\ /WG LV DQ DXWKRULVHG oQDQFLDO VHUYLFHV
SURYLGHU )63 DQG D VXEVLGLDU\ RI WKH
(IoFLHQW *URXS /WG
BOUTIQUE
INVESTMENT
SOLUTIONS