44 / 116
Oktober 2017
42
Die koste van ‘n
vuurhoutjie
B
ewaringslandbou rus op drie steunpilare, naamlik mini-
male grondversteuring, diversiteit deur wisselbou en die
behoud van bedekking. Die sukses van bewaringslandbou is
afhanklik van ‘n holistiese stelsel-benadering.
Deur net een of twee van die pilare te implementeer kan werk,
maar dit is belangrik dat besef word dat daar ‘n groter kans op sukses
is wanneer die volle stelsel geïmplementeer word.
Die meeste produsente in die koringproduksie-areas van die Wes-
Kaap het reeds die konsepte van bewaringslandbou omarm en
pas dit uitstekend toe. Daar is egter nog diegene wat hul materiaal
(bedekking) gedurende die maand of twee voor planttyd
begin, brand. Aprilmaand in die Swartland sien
jaarliks ‘n dynserigheid as gevolg van die
rook in die lug. Hierdie artikel gaan bietjie
filosofies raak oor hierdie verskynsel;
daarom die gekose titel.
Wanneer ‘nmensmet produsente
praat en vra waarom hulle
die lande brand, word ver-
skeie redes aangevoer.
Die twee wat egter die
meeste verskaf word,
is onkruidbeheer en
sodat hulle makliker
kan plant met hul
tandplanters.
Dit is verseker twee aspekte wat probleme in ‘n produksiestelsel
kan veroorsaak. Wanneer ‘n mens oesreste brand om onkruidsaad
te beheer, is daar ‘n stel voorskrifte wat gevolg moet word om
suksesvol te wees. Die Australian Herbicide Resistance Initiative
(AHRI) het heelwat navorsing hieroor gedoen.
Om regtig suksesvol te wees, moet die materiaal in nou windrye
geplaas wees, daar moet ‘n hoë volume materiaal in daardie windry
wees en die brand moet stadig teen die wind in plaasvind. In die
meeste gevalle, of miskien in al die gevalle, waar daar plaaslik
gebrand word, is dit nie die geval nie.
Die voordele van die behoud van oesreste bo-op die grondopper-
vlakte is wel bekend. Dit hou die grond koeler in die somer en
warmer in die winter, dit bekamp wind- en watererosie en verskaf
‘n voedingsbron aan die organismes in die grond wat die organiese
materiaal verwerk, met die gevolg dat ons in staat is om organiese
materiaal (dus koolstof) stadig maar seker oor tyd op te bou.
Waterinfiltrasie is ook beter waar daar materiaal op die grond is.
Wat gebeur nou as dit gebrand word?
Jy verloor jou organiese bedekking, jy verhoog jou risiko, jy ver-
hoog jou kostes en jy word stadig al hoe armer.
Ons gaan fokus op die volgende drie aspekte: Koolstofdioksied
(CO
2
)-vrystelling, waterhouvermoë en verlies aan voedingstowwe.
CO
2
-vrystelling
Almal is bewus van die rol wat CO
2
in klimaatsverandering speel.
Landbou het deur die lang jare van ploeg ‘n groot rol in die vrystelling
van CO
2
in die atmosfeer gespeel. Nie net het die ploeg van die
grond CO
2
vrygestel en dus gestoorde grondkoolstof verbrand nie
(‘n syfer van omtrent 80% verlies doen die rondte), maar ons het ook
fossielbrandstof gebruik om dit te vermag.
Dit is baie waar in die geval van die Swartland, waar die meeste
van ons grond minder as ‘n 0,5% koolstof oorhet. Ons het met
die oorskakeling van konvensionele bewerking na minimale
grondversteuring oor die afgelope 20 tot 30 jaar (eers mini-
mumbewerking of bewaringsbewerking en later geenbewerking)
darem die verbranding van fossielbrandstowwe laat daal.
Wanneer ons egter oesreste brand, dra ons weer eens by tot die
vrystelling van groot hoeveelhede CO
2
aan die atmosfeer. Na ‘n
interessante gesprek met ‘n grondkundige, het ek geskrik toe ons
die verlies bereken.
Kom ons neem koringstrooi as voorbeeld. Koolstof maak 40%
van die totale gewig van koringstrooi uit. Wanneer die stoppel
gebrand word, reageer die koolstof met suurstof om CO
2
te vorm.
Aan elke koolstofmolekuul bind daar twee suurstofmolekule en
die gevolg is dat daar ‘n swaarder verbinding gevorm word.
In kort, as ‘n mens die molekulêre gewigte van die elemente in
berekening bring, lyk die som soos volg: As daar 100% verbranding
plaasvind, sal 1 kg koringstrooi 400 g koolstof bevat. Dit is
33,33 mol koolstof wat gelyk is aan 33,33 mol CO
2
en die massa
van 33,33 mol CO
2
is 1,47 kg. Hierdie syfer sal ook natuurlik
FOKUS
Wintergraanstreek
Spesiale
DR JOHANN STRAUSS,
senior wetenskaplike: Navorsing en Tegnologie Ontwikkelingsdienste, Wes-Kaapse Departement van Landbou