14 / 112
Oktober 2016
12
Verhaal van grane
en oliesade in SA in
e-formaat verpak
“A
s jy nie die geskiedenis ken nie, hoe weet jy waarheen
gaan jy?” het mnr Crawford von Abo van Bothaville
vroeër vanjaar opgemerk tydens ‘n persoonlike on-
derhoud vir Graan SA se opdragwerk oor die storie van
die graan en oliesadebedryf.
Dié wyse woorde deur een van die graanmanne wat diep spore in
die bedryf getrap het, bevestig die behoefte wat ‘n klompie jare
gelede deur Graan SA se Hoofbestuur geïdentifiseer is, om die
ontstaan en ontwikkeling van die graan- en oliesadebedrywe saam
te vat en mylpale en hoogtepunte uit te lig. Verder was die mikpunt
om by die voete van oudleiers, rolspelers en doeners te gaan sit om
hulle persoonlike weergawe van gebeure nie verlore te laat gaan nie.
‘n Onbeperkte hoeveelheid navorsingswerke, artikels, skripsies,
menings, ondersoeke, studies en ander materiaal, om nie eers van
oorlewering te praat nie, is beskikbaar. Die benadering in
‘n Reis
deur Tyd
was egter nie om tegniese feite of die kronologiese ver-
loop van gebeure vir akademiese doeleindes weer te gee nie, maar
eerder om die verhaal van graanproduksie in Suid-Afrika te vertel,
met spesifieke verwysing na die verhaal van Graan SA.
Mnr David Theron, ‘n regsgeleerde met jarelange ervaring in die
graanbedryf, was die outeur van die publikasie. Hy wys daarop dat
hoewel graanproduksie in Suid-Afrika reeds kort na die vestiging van
Jan van Riebeeck in die Kaap ontstaan het, in dié publikasie feitlik
uitsluitlik verwys word na die omstandighede en verwikkelings met
betrekking tot graanproduksie en -bemarking in Suid-Afrika sedert
die beëindiging van die Tweede Boere-oorlog in Mei 1902.
“Graan SA se ontstaan in 1999 is nie ‘n losstaande gebeurtenis
wat in isolasie beskou kan word nie. Dit is voorafgegaan deur byna
‘n eeu se ontwikkeling van die graanbedryf en georganiseerde
landbou in Suid-Afrika. Ten einde die vestiging van Graan SA en sy
GRAAN SA
JOHAN SMIT,
besturende redakteur:
SA Graan/Grain
HOOFSTUK TITEL
BESKRYWING
1
Die produksie van graan en
oliesade in Suid-Afrika
‘n Geheeloorsig/perspektief oor die graanbedryf in Suid-Afrika vanaf die vroeë 1900’s.
Die leser kry goeie agtergrond van die ontwikkeling en verwikkelings in die bedryf, veral
die produksiekant, met ander woorde uit die produsent se perspektief, waarteen die res
van die boek beskou kan word.
2
Vorige bemarkingsbedeling Dit verskaf inligting oor hoe die bemarking van die graanprodukte vanaf 1900 hanteer is,
in twee hooftydperke, en verduidelik die oorgang van ‘n gereguleerde na ‘n gederegu-
leerde omgewing, sowel as die verskil tussen die twee stelsels.
3
Deregulering van landbou-
bemarking en vorming van
trusts
4
Die rol en funksie van
produsente-organisasie
Inligting word verskaf oor hoe produsente hulself geposisioneer het teen die agtergrond
van die veranderings in die bedryf en die bemarkingstelsels waaraan hulle blootgestel
was. Dit beskryf die ontstaan en ontwikkeling van die verskillende produsente-
organisasies vir die onderskeie bedrywe.
5
Stigting en vestiging van
Graan SA
Die produsente-organisasies besluit om saam te smelt en een oorkoepelende
organisasie, naamlik Graan SA, in die plek van die afsonderlike organisasies te stig.
6
Graan SA se NAMPO
Oesdag
Die NAMPO Oesdag het ontstaan uit en bestaan tans in die bedeling soos in die vorige
twee hoofstukke beskryf. Dit is ‘n besondere instelling wat spesifieke vermelding
regverdig.
7
Die aanbreek van ‘n era van
voedselsekerheid
Die hoofstuk handel oor ‘n onderwerp wat nie spesifiek by enige van die bostaande
inskakel nie, hoewel dit daaraan gekoppel is.
8
Die ontstaan en vesti-
ging van ontwikkelende
landbou in die graan- en
oliesadebedryf
NOPO se eerste inisiatiewe ten opsigte van ontwikkelende landbou in die laat 1990’s
het die platform geskep waarop Graan SA se uiters suksesvolle program vandag steeds
voortbou.
9
Topprodusente en rolspelers
word vereer
Erkenning vir uitnemendheid in die bedryf het nie agterweë gebly nie. Die hoofstuk fokus
op toekennings gemaak aan leierprodusente, brugbouers, administrateurs, rolspelers en
amptenary vanaf die vroeë tagtigerjare tot tans.
TABEL 1: UITEENSETTING EN HOOFSTUKINDELING –
‘N REIS DEUR TYD
.
Die publikasie is tans in Afrikaans beskikbaar,
maar sal na verwagting teen einde November
ook volledig in Engels beskikbaar wees.