14 / 124
Maart 2015
12
GRAAN SA
Die staat se mikpunt is dat die besighe-
de ‘n mentor het wat self in die area boer,
met dieselfde boerderyvertakkings en wat
toesig hou oor die projek, tot almal se voor-
deel. Tyd is saam met elkeen spandeer, so-
dat elkeen sy verantwoordelikhede onder
die knie kon kry.
Kaap-Agri se Akademie in Porterville bied
‘n baie goeie boerderyontwikkelings/aka-
demieprogram aan wat baie besigheids- en
bestuurswyshede asook boerderyprakty-
ke hanteer.
Daar is ook by Graan SA se opleidings-
kursusse ingeskakel. Die besigheid se be-
hoeftes en tekortkominge is soos volg
geïdentifiseer:
Masjineriekontrakkostes
Sekuriteit: Identifiseer eiendom
Onkundigheid: Opleiding
Karakterboukursusse
Langtermyndoelwitte: Beplanning
Kinders se toekoms: Werk met kinders
deur hul pa’s
Daar is aan die begin besluit dat winste so
ver as moontlik in die besigheid terugge-
ploeg moes word. Die gedagte was om
‘n deposito bymekaar te maak vir ‘n eerste
stap (
stepping stone
) (‘n bekostigbare plaas),
wat kon lei tot ‘n ekonomiese eenheid.
Stap 4: Eie grond/sekuriteit
Dié fase het die aankoop van eie land-
bougrond behels. Hierdie besit van eien-
dom het ‘n volwassenheid in elkeen bewerk.
Dit vereis nog meer verantwoordelikheid
omdat dit dalk maklik is om iets te koop en
te onderhou, maar dit is ‘n groot uitdaging
om iets te groei tot finansiële onafhanklik-
heid (met boonop vyf gesinne wat saam in
die besigheid is).
Dit is ‘n uitdaging om ‘n paaiement te be-
taal en ook te ontwikkel op ‘n nuwe plaas.
Dit het egter gedien as ‘n verpligte bespa-
ring, wat ‘n bate is, om sekuriteit te skep.
Om by ‘n ekonomiese eenheid uit te kom,
sou ‘n mens egter êrens moes begin.
Nou moes ‘n kultuur van rentmeesterskap
geskep word. ‘n Eienaar dink lang termyn,
terwyl ‘n huurder kort termyn dink. ‘n
Eienaar investeer, terwyl ‘n huurder ont-
trek. Identiteitvaslegging en geloofsgroei
is waar iemand beweeg vanaf slaaf na
seun van God.
Daar sou nou meer op hulle eiendom ge-
werk word, dus moes goed beplan word,
want dit sou beteken dat minder aandag
aan Windheuwel spandeer sou word. In
ons geval is daar in jaar sewe ‘n plaas van
450 ha aangekoop.
Stap 5: Eienaarskap
Verantwoordelikheid en groei kan nie
van iemand verwag word sonder om eie-
naarskap aan daardie persone te gee nie.
Jy kan ook nie oorwinning verwag oor on-
derliggende persoonlike sake, as jy nie ook
bereid is om vryheid en spasie aan daar-
die persone te gee om hulle eie besluite te
maak en die gevolge daarvan te dra nie.
Elkeen moet sy eie kruis optel. Dit is egter
ook belangrik om te beweeg van “elkeen vir
homself” na “elkeen vir die familie.” Dit is
hier waar ‘n paar mense “uit die bus” geval
het. Gelukkig hanteer die Here self hierdie
ongemaklikhede.
Die familie, die “wedstryd” en ons getuienis
is groter as die individu. Tot ‘n groot mate
is dit waar die jongmense vashaak. Jy kan
nie nou meer mense probeer manipuleer
vir jou eie begeertes nie. Jy moet self God
jou bron maak en op Hom staatmaak vir die
aanmekaarsit van jou toekoms. Ook moet
jy nederig besef dat Hy deur hulle rondom
jou gaan werk en dat jy hulle sal moet dien,
liefhê en jou
commitment
sal moet bewys.
Kwaliteitverhoudings bewerk ‘n kwaliteit
lewe. Dit was nou sinneloos om twee van
alles op die plase aan te hou. Toerusting vir
hulle boerdery en ook vir joune. Ons het
geleer dat die mate van potensiaal bepaal
word deur die mate van jou ondersteuning.
Die besighede sou beide vinniger verder
groei en vooruitgaan deur mekaar te on-
dersteun as om elkeen ‘n eie pad te loop.
‘n Inventaris van alle toerusting is derhal-
we opgestel. Hierdie toerusting is verdeel
tussen die vyf pa’s op die plaas. Elkeen van
hulle was teen hierdie tyd in elk geval reeds
verantwoordelik en werksaam met toege-
deelde toerusting.
Die vyf werkende seuns is elkeen na sy
pa geallokeer, sodat hulle as ‘n span ver-
antwoordelikheid kon neem. Al die toe-
rusting is in ‘n trust geplaas en finansiering
is daarvoor gekry. Aanvanklik het ek niks
vir myself uitgehou nie, maar met die oor-
skakeling na geenbewerking (
no-till
) op ‘n
groot gedeelte van my plaas, het ek toe
vir my ook ‘n kontrakbesigheid (‘n trekker
met ‘n geenbewerkingsplanter, rolmoer
en strooier) gestig. Elke pa het nou sy
eie kontrakbesigheid gehad. Die twee
besighede (Windheuwel en Genadeshoop)
het sewe jaar kontrakte gegee aan die
kontrak BK om funksies op die plase te
verrig. Hierdie aksie het die pa se outoriteit
oor sy seun gevestig.
Ook het die seuns iets gehad waarvoor
hulle saam met hul pa’s kon werk om dan
later weer by hom oor te neem. Dit gesê, het
verhoogde salarisse onmiddellik ‘n impak
gemaak op Genadeshoop en Windheuwel.
As daar samewerking en respek is, sal Hy
dit eer en geleenthede bygee om die somme
te laat klop.
Masjinerie sou nou tussen vyf en agt jaar
afbetaal word. Nou was daar ‘n motief om
harder te werk en ook om hektare by te
kry om masjinerie so gou as moontlik af te
betaal. Die skuif vanaf vennoot na eienaar
word gemaak in die volgende termyn. Die
manne wat nie skouer aan die wiel sit nie
en nie hulself aandryf om eienaarskap en
verantwoordelikheid te neem van hulle be-
sighede nie, sal hulleself in ‘n hoek dryf
en uitwerk.
Dit is vir die pa nodig om saam met sy
seun te betaal vir wat hulle bekom en
sodoende hulle besigheid saam opbou. As
my seuns plaas toe kom sal hulle hierdie
kontrakbesigheid moet deurwerk voordat
hulle meer kan kry. Ons hart is dat ons
kinders oorvat, maar hulle sal toetse moet
slaag, soos ons hulle moes slaag – dit is
deel van karakterbou.
Die afgelope 15 jaar was vol bonuslose
jare, swak salarisse, droogtes, uitdagings
en groot teleurstellings, maar ‘n mens se
karakter is versterk en verbeter om te wys
ons staan bymekaar. Ook moes ons wys
dat ons die Here toelaat om ons toekoms
te bestuur.
Ek wil ‘n beroep op elkeen maak: Ons moes
raaksien dat die vryheid en groei in ‘n eie
besigheid, die saamwerk en ondersteuning
met en vir jou naaste, tyd vir familie en
vriende, ‘n geleentheid om iets vir God
te doen, ‘n erfenis opbou vir ons kinders,
spaar vir ons oudag, spasie om ons pro-
bleme (
issues
) deur te werk en tyd vir God,
baie meer as geld werd is. Geld bevredig
in die kort termyn, maar los ‘n groot gat in
die lang termyn.
In die volgende uitgawe skryf Stephanus
Richter verder oor die res van die stappe
wat hulle op Windheuwel en Genadeshoop
Boerderye gevolg het. – Red.
Bemagtigingsmodelle
wat werk in die Wes-Kaap