60 / 64
Gaan ek in die nuwe seisoen vir
produksiekrediet kwalifiseer?
D
ie rampdroogte van die afgelope somerseisoen, en in
sekere gebiede oor die afgelope drie seisoene, sal waar-
skynlik daartoe lei dat ‘n groter persentasie graanpro-
dusente as normaalweg gaan sukkel om hul finansiële
verpligtinge aan die einde van die produksieseisoen na te kom.
Skuldvlakke gaan dus waarskynlik hoër wees vir graanprodusente
in hierdie droogtegeteisterde gebiede. Die vraag ontstaan dus
of sodanige produsente gaan kwalifiseer vir verdere toegang tot
produksiekrediet en teen watter terme. Heelwat onsekerheid en
kommer hieroor heers tans by hierdie graanprodusente.
Noudat die aktiewe groeiseisoen verby is, kan graanprodusente
realistiese beramings van hul oesopbrengste maak – van wat hul
kan verwag en watter inkomste hulle redelikerwys kan realiseer
om hul skuld te vereffen. Graanprodusente wat reken dat hulle
moontlik of waarskynlik nie hul verpligtinge gaan kan nakom nie,
word aangeraai om so spoedig moontlik met hul finansier(s) in
gesprek te tree. Die rede is tweeledig: Eerstens sodat hul saam
kan evalueer en beplan hoe om die skuld te hanteer, te vereffen en
te konsolideer – indien nodig – en tweedens om vroegtydig moont-
like kredietverlening vir die komende seisoen te begin beplan.
Kredietverlening vir die komende seisoen is nie ‘n gegewe nie.
Finansiële instellings, hetsy die kommersiële banke, landboube-
sighede of die Land Bank, sal uiteraard elke finansieringsgeval
individueel beoordeel en poog om eers alle onafgeloste skuld te
herstruktureer en/of te konsolideer. Dan sal, afhangende van die
finansieringsaansoek en volgens die instelling se finansierings-
kriteria, bepaal word of die produsent kwalifiseer vir verdere kre-
diet vir die volgende seisoen, al dan nie.
Finansiers sal veral wil bepaal wat die terugbetaalvermoë van die
kliënt is (die sterkte van die balansstaat),
watter kollateraal en sekuriteite aangebied
kan word om die lening te sekureer en wat
die kredietrekord van die kliënt is.
Alvorens krediet toegestaan kan word,
moet finansiële instellings ok die bepalings
van die Nasionale Kredietwet met betrek-
king tot roekelose kredietverlening in
ag neem, asook ‘n reeks ander regulato-
riese bepalings. Veral van belang is dat
kliënte aan die sogenaamde wetlik-voor-
geskrewe
affordability assessment
, ofte-
wel terugbetaalvermoë, kan voldoen.
Verder moet ook besluit word op die prys
(rentekoers) waarteen krediet toegestaan
sal word, in ag genome risiko en die
finansieringsbeleid.
Daar word aanbeveel dat elke produsent
‘n volledige en goed-uitgewerkte besig-
heidsplan opstel van watter gewasse
hulle beplan om te plant, wat die vaste en
veranderlike kostes daarvan gaan wees
(insluitend bemarkingskoste), wat die
realistiese opbrengs is (langtermyn-gemiddelde opbrengs) en
watter prys redelikerwys met ‘n bepaalde bemarkingstrategie vir
die oes behaal kan word. Die kliënt sal duidelik moet aandui hoe hy
beide die aansienlike produksierisiko en prysrisiko vir die komende
seisoen gaan bestuur wanneer hy sy kredietaansoek indien.
Tans verhandel internasionale graan- en oliesadepryse relatief
laag – vergeleke met die voorafgaande vier tot vyf jaar – en dit kan
verdere druk op die winsgewendheid van graanproduksie in die
algemeen plaas (sien
Grafiek 1
). Plaaslike graanpryse verhandel tans
merendeels by invoerpariteit, wat relatief hoog is. Daar bestaan egter
redelike groot potensiaal vir graanpryse om aansienlik na uitvoer-
pariteit te daal indien produksietoestande gunstig sou verloop.
Finansiële instellings het reeds aangedui dat dit nie in hul belang is
om grootskaalse sekwestrasies en bankrotskappe te verklaar
nie. Hulle sal eerder poog om skuld te herstruktureer en kliënte
in produksie te hou deur toegang tot krediet te verleen waar hul
enigsins kan.
Die harde realiteit is egter dat daar ook noodwendig en ongelukkig
produsente sal wees wat nie sal kwalifiseer vir toegang tot krediet
nie. Terwyl steeds gepoog word om staatondersteuning deur
middel van ‘n staatswaarborgskema te verkry om produksiekrediet
in verdienstelike en kwalifiserende gevalle te ondersteun en droog-
tegeteisterde produsente in produksie te hou, moet aanvaar word
dat sulke droogte-ondersteuning beperk kan wees en geensins ‘n
gegewe is nie.
Die belangrikste raad van finansiers is: Wees pro-aktief en maak ‘n
afspraak met jou finansiers om jou situasie so spoedig moontlik met
hul te bespreek.
JOHN PURCHASE,
uitvoerende hoof: Agbiz
Grafiek 1: Die Food and Agriculture Organization (United Nations) (FAO) se kommoditeitsprysindeks.
Bron: FAO 2016
Junie 2016
58
AKTUEEL