28 / 124
September 2017
26
Subsistence to Abundance
– landboubesighede en hul betrokkenheid by opheffingsprojek
D
ie Nasionale Ontwikkelingsplan (NOP), of Visie 2030 soos
wat dit ook bekend staan, is daarop gemik om armoede
uit te skakel, ongelykheid te verminder en voedselseker-
heid teen 2030 te bewerkstellig. Ons reënboognasie het in
2012 met ongekende eenstemmigheid die plan aanvaar.
Die landboubesigheidsektor het ook dadelik te kenne gegee dat hy
Visie 2030 ondersteun. Die plan vra onder meer vir grondhervor-
ming, beter benutting van landbougrond, die ontwikkeling van
kleinboere, die uitbou van volhoubare plattelandse bedrywe, groter
beleggings in agri-bewerking en meer doeltreffende toegang tot
markte en finansiële dienste vir alle produsente.
Aktiewe gemeenskapsbetrokkenheid is essensieel vir die sukses
van die NOP en menige opheffingsprojekte is in dié gees van
stapel gestuur, maar helaas, heeltemal te veel daarvan het misluk.
Ek het begin wonder: Waarom raak groot landboubesighede nog
enigsins betrokke by projekte en wat maak ‘n projek suksesvol al
dan nie?
‘n Ruk terug is ek genooi om saam met die Graan SA Ontwikke-
lingsprogramspan en hul vennote by van die klein- en bestaansboere,
wat deel is van hul projek, besoek af te lê. Ek kon van die begin af
sien dat hierdie projek nie sommer net nóg ‘n projek is nie – mense
se lewens word daadwerklik verander.
Subsistence to Abundance – die projek se naam – sê alles en die
verantwoordelikheid om die naam gestand te doen, rus tot ‘n groot
mate op die boere. Om deel te wees van die projek, moet boere ‘n
finansiële bydrae maak, ‘n lid wees van ‘n Graan SA-studiegroep,
die Inleiding tot mielieproduksiekursus bywoon en in besit wees
van ‘n onlangse grondmonster wat op sy plaas geneem is.
Die boer moet passievol en betrokke wees. Ek het gesien en ervaar
hoe die boere met trots hul mielielande, waar die mielies hoog
staan en die koppe vol is, afwys. Ek het gehoor hoe dit hul lewens
verander het, dat oeste in die meeste gevalle meer as verdubbel het
en dat hulle nou nie meer net genoeg produseer vir tuisgebruik nie,
maar ook ‘n stewige inkomste uit hul oeste genereer.
Maar elkeen van die boere was vinnig om te erken dat hulle dit nie
sonder die hulp van Graan SA, die mentors, toegang tot die beste
saad, kunsmis en chemikalieë en die kennis wat hulle deur die
studiegroepe opdoen, sou kon bereik nie.
Hoe kry Graan SA dit reg? Dit het alles sowat vier jaar gelede
begin. Die idee om kleinboere ordentlik op te lei en aan die bes-
te tegnologie bloot te stel, het in ‘n mielieland by mnre Jurie
Mentz (ontwikkelingskoördineerder, Graan SA) en Pieter Smit
(bemarkingsbestuurder: Saad en Biotegnologie, Monsanto SA)
posgevat.
In 2014 het die projek afgeskop en aan die stuur staan
me Jane McPherson (‘n klein vroutjie met ‘n groot hart). Sy is vinnig
om uit te wys dat die projek glad nie moontlik sou gewees het
sonder hul wonderlike vennote nie. Die huidige vennote is
Monsanto, Kynoch, die Sasol Agricultural Trust, SA Kalk & Gips,
Syngenta en die Departement van Finansies deur middel van die
Jobs Fund-projek.
Hierdie departement het die landbousektor oorweeg as ‘n moontlike
werkskepper om die NOP se 2030 doelwitte te realiseer en het hul
daarom verbind tot finansiële ondersteuning vir die projek, op ‘n
rand-tot-randbasis. Die randwaarde van die insetkoste-afslagte wat
deur die vennote bewillig is, word bygetel by die finansiële bydraes
vanaf die boere self. Die Departement van Finansies se Jobs Fund
ewenaar dan dié somtotaal in rand.
Die projek is ook só saamgestel dat Subsistence to Abundance-
boere nie vir ewig afhanklik bly van die hulp wat hul ontvang nie.
Boere wat volhoubaar, suksesvol en gewapen met die nuutste
tegnologie die toekoms op hul eie kan aanpak, is die uiteindelike
doelwit van hierdie uitsonderlike projek. Daarom word groot klem
op opleiding geplaas.
Kundige Graan SA mentors is verantwoordelik vir die opleiding,
wat ‘n breë spektrum van onderwerpe insluit. Dit sluit onder an-
dere finansiële beplanning en bestuur, kritiese aspekte van mie-
lieverbouing, die optimale gebruik van kunsmis en chemikalieë,
basiese grondkunde, meganika en tegnologie in. Hierdie opleiding
word vir die boere by hul onderskeie studiegroepe en boeredae
aangebied.
Aanvanklik is die mentors deur die Landbounavorsingsraad geborg,
maar van die vennote is nou ook borge van hierdie uiters belangrike
komponent van die projek.
Monsanto was van die begin af betrokke by die Subsistence to
Abundance-projek. Hul borg van die mentors en ondersteun
die boere om toegang tot die nuutste saadtegnologie te bekom.
Mnr Kobus Steenekamp (besturende direkteur, Monsanto SA)
het my vraag oor waarom die groot internasionale maatskappy,
Monsanto, by dié projek betrokke is, so beantwoord:
“Dit is vir ons ‘n eer om deel te wees van hierdie projek. Subsistence
to Abundance het die vermoë om lewens te verander en dit is vir
ons wonderlik om ook deur middel van ons bydrae ‘n verskil aan
die lewens van hierdie boere te kan maak: Om te kan hoor hoe
me Mavis Hlatshwayo sê dat hulle, vandat hulle deel is van die
projek, genoeg mielies het om te eet, te verkoop en aan die
minderbevoorregtes te gee – en dat in haar gemeenskap niemand
meer honger gaan slaap nie, is vir ons baie kosbaar.”
Monsanto was ook gasheer van die eerste Subsistence to
Abundance-konferensie wat onlangs in Pretoria plaasgevind het. Die
meeste van die rolspelers was teenwoordig en dit het aan my die
geleentheid gebied om ook met van die ander vennote te gesels.
Die doel van die konferensie was om die projek se pad vorentoe te
bespreek en vas te stel of al die vennote steeds daartoe verbind is om
voort te gaan met die 2017/2018-plantseisoen, wat om die draai is.
Elke een van die vennote het weer eens hul volle ondersteuning
beloof. Mnr Jakes du Plessis (streeksbestuurder, Kynoch Kunsmis)
het gesê dat hul in die toekoms selfs meer betrokke wil raak. Hy glo
dat hul ‘n groot bydrae kan maak tot die tegniese opleiding van die
boere.
Van Syngenta se kant af het me Linda van der Merwe (hoof:
Kliëntebemarking, Syngenta SA) gesê: “Dit is vir ons ‘n plesier om ‘n
vennoot van hierdie projek te wees.
GRAAN SA
HANLIE DU PLESSIS,
SA Graan/Grain
medewerker