17 / 116
15
October 2017
Eerstens word die oppervlakte-afloop
aangespreek. Indien versuipkolle steeds
voorkom, kan dit aangespreek word met
grondverskuiwing of ondergrondse drei-
nering.
Die hidrologiese beplanning sluit in
die bepaling van die opvanggebied en
afloopvolume-berekeninge om die kapa-
siteit van waterbane, kontoere en damme
te bereken. Vir die beplanning van plant-
rigtings, kontoere en waterbane is dit no-
dig om die posisies, rigting, helling, lengtes
en afmetings te bepaal, om afloopkapasi-
teit veilig te kan hanteer.
Die beplanning van ondergrondse drei-
nering behels die bepaling van die
kapasiteit, helling, diepte en spasiëring
van oop sugslote of moldreine. In die geval
van dreinpype, asook die ontwerp van
dreineringsfilter rondom die pyp, is die
bepaling van die diepte, helling, spasiëring
en pypgroottes ook noodsaaklik, om wa-
ter vinnig genoeg te dreineer voordat
versuiping van gewasse plaasvind. Hierin
speel die dreineringsfaktor en hidrouliese
konduktiwiteit van die grond ‘n belang-
rike rol.
Vir meer inligting, kontak Johannes van As
by 078 893 8962 of
wsmpotch@vodamail.co.za.
Waterbestuur in presisie- en bewaringsboerdery
ligte toedienings omdat die grond nog geseël is na die vorige
besproeiing en dit beswaarlik meer water sal opneem.
Waar ernstige afloop by rygewasse voorkom, kan oorweging
geskenk word aan dammetjiebewerking (
furrow diking
).
Dit is altyd gepas om eers ‘n ligte besproeiing op ‘n losgeploegde
land toe te dien – alhoewel sulke gronde ‘n swaar besproeiing
kan vat. Die rede is om te verhoed dat die spilpunt diep
spore trap. As daar eers spore getrap is, sal water van die
opvolgende besproeiings in die spore bly staan en die spore sal
al dieper word. Dit kan uiteindelik daartoe lei dat die spilpunt
vasval of die struktuur beskadig word indien die spilpunt uit lyn
loop. Op swaarder grond kan spore met byvoorbeeld berggruis
opgevul word om vasval te voorkom. Opvolgende bewerkings
moet dan só gedoen word dat die spore nie weer opgebreek
word nie.
Spilpuntsproeiers
Die sproeiers is die hart van die spilpunt. Dit is belangrik dat jy
die sproeierpakket gereeld evalueer. Weens slytasie wat voorkom,
dien die spilpunt nie meer die regte hoeveelheid water toe nie.
Dit is ook belangrik om die sproeierpakket te kalibreer.
Dit gebeur soms dat die watervoorsiening oor die lengte van die
spilpunt verskil en dit kan lei tot sekere gedeeltes wat te veel water
kry en ander wat te min kry.
Wanneer ‘n sproeier verstop is, merk die sproeier, skakel die spilpunt
af, draai die sproeier uit en maak dit skoon. Moenie met ‘n draad
in die sproeiermondstuk karring nie. Die kanse dat die obstruksie
só verwyder sal word, is skraal en die moontlikheid dat die
sproeiermondstuk beskadig kan word, is groot. Gaan die spilpunt
gereeld na vir verstopte sproeiers.
Algemeen
Lees heel eerste die handboek wanneer jou spilpunt afgelewer
word. Moenie die spilpunt aanskakel voordat jy seker is dat dit
geaard is nie. Moenie stroombrekers of kontaktors vervang met
ander wat groter is as die verskaffer se voorskrifte nie. Vermy om
enigiets aan die elektriese bedrading te doen voordat jy nie self die
krag afgeskakel het nie.
Kontroleer dat die spilpunt deeglik gespoel is na oprigting. Dit is
onvermydelik dat daar grond in die pype beland gedurende die lê
van die hooflyn. Die grond sal uit-sedimenteer waar die vloeisnelheid
van die water die laagste is – en dit is aan die punt van die stelsel. As
die spilpunt ‘n oorhang het, sal dit die posisie wees waar die grond
sal uitsak. Dit kan te swaar wees vir die kabels wat die oorhang dra.
Spilpunte met sproeiers bo-op die struktuur, moet nie gebruik word
wanneer die moontlikheid bestaan dat die water sal verys nie. Die
ontwerp van die struktuur maak voorsiening om die massa van die
struktuur en die water in die pype te dra. As ys egter op die spilpunt
versamel, mag dit te swaar word en die struktuur beskadig.
Indien die spilpunt in die donker gaan staan om ‘n onbekende rede,
wag eerder tot die volgende oggend wanneer dit lig is en jy die hele
spilpunt kan sien, voordat jy dit weer aan die gang probeer kry.
Dit mag wees dat die spilpunt uit lyn geloop het as gevolg van ‘n
stel aandryfwiele wat vasgeval het en dat die veiligheidstelsel die
hele spilpunt afgeskakel het. As die veiligheidstelsel nou omseil
word, kan die masjien verder uit lyn loop en beskadig word.
Moenie op ‘n leer klim wat teen ‘n bewegende spilpunt leun nie.
Die spilpunt kan onder die leer uitloop.
Maak seker dat almal op die plaas weet wanneer chemiese middels
deur die spilpunt toegedien word, sodat niemand per ongeluk
van die water drink of skadelike dampe inasem of selfs natgespuit
word nie. Onthou dat die verste punt van die spilpunt op ‘n
30 ha-spilpunt by tye heel waarskynlik meer as 600 m van die
toedieningspunt af kan wees.
Spoel altyd die hele stelsel skoon nadat jy chemiese middels
deur die spilpunt toegedien het. Dit sou veilig wees om op ‘n
vloeisnelheid van 1 m/s in die stelsel te werk. Dit beteken dat as die
totale afstand vanaf die toedieningspunt tot by die punt van die
spilpunt 600 m is, 600 sekondes (10 minute) toegelaat moet word
vir skoonspoel.
Vir meer inligting, kontak Sakkie Koster by 083 678 8485 of Pietman
Botha by 082 759 2991.
Graan SA/Sasol fotokompetisie