SA Graan Junie 2015

5 / 84

76 Kanola Opbrengskompetisie skop eersdaags af
77 Goeie arbeidspraktyke en -verhoudinge in die kollig
– Wat is regtig die oorsaak van arbeidsprobleme op plase?
RUBRIEKE/ FEATURES
4 Graan SA Standpunt: Die tweede Groot Trek – implikasies vir landbou
5 Grain SA Point of View: The second Great Trek – implications for
agriculture
5 Uit die Woord
7 Om die waarheid te sê...
7 Op die kantlyn
78 Kuier saam met Abrie: In die wintersonnetjie op my stoep
79 Wiele vir die plaas: Nuwe Mercedes-Benz B-klas vir 2015
80 E-posse aan Grootneef: Die Anakonda
Agrico-spilpunte is beskikbaar met unieke eien-
skappe en opsies: Landswye diens, 100 mikron
sink, autoflush, wind, cable, wheel en motor
saver asook verskillende beheerstelsels.
Acknowledgement is hereby given to the Maize Trust for its
financial contribution towards the distribution of this magazine.
• Die menings van die skrywers van artikels in hierdie blad
is hul eie en verteenwoordig nie noodwendig die mening
van Graan SA nie.
• The opinions expressed by contributors are their own.
They do not necessarily express the opinion of Grain SA.
• “Promosie-artikels” is betaalde artikels; terwyl “produk-
inligting”-artikels feite kan bevat oor kommersiële produkte.
• “Advertorials” are paid articles; while “product informa-
tion” articles may contain facts on commercial products.
ALLE regte van reproduksie van alle berigte, foto’s, teke-
ninge, advertensies en alle ander materiaal wat in hierdie
tydskrif gepubliseer word, word hiermee uitdruklik voorbe-
hou ingevolge die bepalings van Artikel 12(7) van die Wet
op Outeursreg Nr. 98 van 1978 en enige wysigings daarvan.
ISSN 1814-1676
EIENAAR/UITGEWER
GRAAN SA, POSBUS 88, BOTHAVILLE, 9660
BESTURENDE REDAKTEUR: Johan Loxton
Tel: 08600 47246 • Faks: 086 509 7276
E-pos:
SUBSKRIPSIE EN VERSPREIDING
(ADRESVERANDERINGE): Marina Kleynhans
Tel: 08600 47246 • Faks: 086 509 7281
E-pos:
REDAKSIE
REDAKTEUR: Estie de Villiers
Tel: 013 752 5731 • Sel: 083 490 9449
Faks: 086 275 4157
E-pos:
SA GRAAN/GRAIN TEGNIESE REDAKTEUR: Johan Smit
Tel: 018 468 2716 • Faks: 018 468 7782
Sel: 082 553 7806
E-pos:
REDAKSIONELE ASSISTENT: Elmien Bosch
Tel: 018 468 2716 • E-pos:
BLADUITLEG EN REPRODUKSIE: Ashley Erasmus,
Jesseme Ross, Infoworks
Tel: 018 468 2716 • E-pos:
DRUKWERK: Colorpress
Tel: 011 493 8622
SPOTPRENTTEKENAAR: Frans Esterhuyse
ADVERTENSIEVERKOPE
KOLBE ADVERTISING – Kaapstad
Jurgen van Onselen
Tel/faks: 021 976 4482 • Sel: 082 417 3874
E-pos:
KOLBE ADVERTISING – Kaapstad
Johan van Onselen
Tel: 022 451 2773
GRAAN SA HOOFKANTOOR
Blok C, Alenti Office Park
Witheritestraat 457
Die Wilgers
Pretoria
0041
Tel: 08600 47246
Faks: 012 807 3166
Besoek Graan SA op die web:
3
Voorblad/ Cover
Mnr Charl Senekal, ‘n bekende suikerrietprodusent, het
onlangs in die spervuur beland omdat hy gesê het
slegs ongeveer 100 produsente in Suid-Afrika produseer
80% van die land se voedselsekerheid.
Die ekonoom, mnr Fanie Brink, het intussen standpunt ingeneem
tengunstevan ‘n aannamedatongeveer20%vandie land seprodu-
sente vir 80% van voedselsekerheid verantwoordelikheid neem.
Dit beteken dus dat ongeveer 8 000 produsente in terme van die
ekonomie van skaal boer en produseer op só ‘n wyse dat die land-
bou-ekonomie standhoudend kan produseer; alhoewel nie nood-
wendig op so ‘n wyse dat daar aan die totale vraag na voedsel
– onder alle omstandighede – voorsien kan word nie.
Dit is dan ook dié produsente wie se wel en weë die pendulum vir
Suid-Afrika kan laat swaai tussen ‘n Zimbabwe-scenario en relatie-
we welvaart. Indien die regering hul landboubeleid só formuleer
dat hierdie 20% nie volhoubaar kan produseer nie, sal die politieke
en ekonomiese nadraai katastrofies vir minstens 5% van die totale
arbeidsmag van Suid-Afrika wees en die bruto nasionale produk
(BNP) sal onder onhoudbare kontraksie gebuk gaan.
Landbou is een van die min industrieë in hierdie land wat meer uit-
voer as wat ons invoer. Die relaas oor grondplafonne en titelaktes
raak byna elkeen van hierdie produsente en net meer as 1 000 vand lafon
Daar is egter ‘n ander ewe belangrike rede hoekom hierdie so-
genaamde 20% uiters noodsaaklik is wat die toekoms betref. ‘n
Onlangse gesprek tussen my en die wortelprodusent van Tarlton,
mnr Vito Rugani, het my weer laat besef wat die waarde is van ‘n
landbougemeenskap wat staatmaak op laterale denke.
Rugani se argument is eenvoudig: Landbouproduksie is die konse-
kwensie van ‘n institusionele geheue waarsonder innoverende
denke haas onmoontlik is. Sportpersoonlikhede verwys daarna as
muscle memory .
Om die waarheid te sê, dit is juis wanneer hierdie institusionele ge-
heue nie geëer word nie, dat nuwe landbouprojekte of onderne-
mings tot niks kom nie. Hierdie beginsel geld waarskynlik vir byna
elke nuwe onderneming of sektor, maar terwyl landbou so spesifiek
in die politieke spervuur is wat beleid betref, is dit dalk ‘n kritieke
punt wat gemaak moet word.
Indien daar nuwe toetreders tot die ekonomie van skaal gaan kom
in landbou, kan dit waarskynlik primêr net wees uit die sogenaam-
de “middelklasprodusente”. Indien die staat dus vir die toekoms
van landbou wil beplan, sal dit moet wees om van kleinboere mid-
delklasprodusente te maak wat uiteindelik ‘n institusionele geheue
kanontwikkelom totdie somvanvoedselsekerheidgevoeg teword.
Daar is nie kortpaaie na grond- en landbouhervorming nie. Die
sprong van kleinboer na middelklasprodusent is egter ‘n byna on-i
Ǯ •–‹–—•‹‘‡Ž‡ ‰‡Š‡—‡ ‘‡–
‘–™‹‡Ž ™‘”†
PIET CROUCAMP, politieke ontleder
POLITIEKE
ont leding
AKTUEEL
POLITIEKE ONTLEDING
71