18 / 44
LUAN VAN DER WALT,
landbou-ekonoom, Graan SA
GRAANMARK
-oorsig
– 28 November 2017
OP PLAASVLAK
d
ie waardebepaling van kommoditeite is in baie gevalle
nie alombekend nie, alhoewel dit ‘n belangrike rol in
die handelsvloei van verskillende kommoditeite tussen
verskillende lokaliteite – en selfs lande – speel.
Suid-Afrika ding onder andere in die internasionale
konteks met die meeste gewasse mee – hetsy dit aan die in- of
uitvoerkant is. Onder normale produksie-omstandighede oorskry
die Suid-Afrikaanse mielieproduksie oor die algemeen die plaaslike
verbruik en moet die land met lande soos Amerika, Argentinië en
Brasilië vir uitvoere na lande soos Japan en Suid-Korea kompeteer.
In ‘n seisoen soos die pas-afgelope een, waar die produksie van
omtrent 16,74 miljoen ton die land met ‘n uitvoerbare surplus
van ongeveer 5 miljoen ton gelaat het, is die waardebepaling van
mielies uiters noodsaaklik om vas te stel teen watter prysvlakke
Suid-Afrika werklik in die internasionale arena kompeterend sal
wees en waarop uitvoere gemaklik sal kan plaasvind.
Die een mees basiese manier waarop die waarde van die mielies
bepaal word, is deur middel van ‘n uitvoerpariteitsprys. Dit dien as
‘n tipe van ‘n indeksprys wat toon teen watter vlakke die plaaslike
mielieprys moet verhandel om daaraan ‘n waarde, gelykstaande
aan dié van mielies in ander dele van die wêreld, te gee.
Pariteitspryse
Pariteitspryse is ‘n konsep waarmee die meeste rolspelers in die
bedryf goed vertroud is. Daar word veral daarna verwys in jare waar
daar groot hoeveelhede van ‘n produk in- of uitgevoer moet word.
Tabel 1
toon die basiese berekening van die uitvoerpariteitsprys,
wat dien as internasionale indeksprys sodat Suid-Afrikaanse mielies
dieselfde relatiewe waarde as mielies in ander dele van die wêreld
kan hê.
Die verskillende komponente wat in hierdie berekening gebruik
word, sluit in die vry-aan-boord (v.a.b)-prys in die land van
oorsprong – dit dien as internasionale vergelykende prys, die Suid-
Afrikaanse kwaliteit en liggingspremie is nie rigied nie en kan wissel
(ongeveer $10/ton) – die wisselkoers, asook die plaaslike finan-
sieringskoste, hawehanteringskoste en die vervoerkoste om die
mielies vanaf die beginpunt tot op die skip in die hawe te kry. Die
kostes wat in die berekening gebruik word, is bereken met
Randfontein as verwysingspunt – wat ook dien as Safex-
verwysingspunt.
Tabel 1 toon dat die plaaslike v.a.b.-mielieprys in die Durbanse
hawe ongeveer R2 290/ton moet wees om dieselfde relatiewe
waarde as die Amerikaanse v.a.b.-mielieprys in die Amerikaanse
golf te hê, terwyl die v.a.b.-prys ongeveer R2 263/ton moet wees
om gelykstaande aan die Argentynse pryse te wees – gegewe die
huidige kostes en wisselkoers.
Dit beteken dat die Safex-prys met Randfontein as verwysings-
punt ongeveer R1 661/ton moet wees om dieselfde relatiewe waarde
te hê as Amerikaanse mielies in die hawe, terwyl die prys ongeveer
R1 633/ton moet wees om dieselfde waarde as die Argentynse
mielies in die hawe te hê – gegewe die vervoer, hanterings- en
finansieringskoste soos in Tabel 1 aangetoon.
Praktiese werking in die
internasionale konteks
In die praktyk sal daar gevind word dat die plaaslike pryse nie altyd
presies in lyn met die teoretiese pariteitspryse verhandel nie. Tog
vind daar steeds internasionale handel plaas – selfs al is die plaaslike
pryse bo of onder die berekende pariteitsprys.
In die gevalle waar die plaaslike pryse hoër as die pariteitsprys
verhandel, kan daar steeds uitvoere plaasvind, maar dit vind
gewoonlik teen ‘n stadiger tempo plaas as gevolg van die hoër
relatiewe waarde van die mielies gemeet teen die waarde daarvan in
ander dele van die wêreld.
Wanneer die pryse laer as hierdie berekende pryse is, vind uit-
voere gewoonlik teen ‘n vinniger tempo plaas en word daar groter
uitvoervolumes gerealiseer.
In praktyk sal die invoerland ‘n aankooptender uitsit om mielies aan
te koop via invoere – en dit kan van enige plek verkry word,
afhangende van waar die beste pryse gerealiseer kan word. Só
‘n tender staan bekend as ‘n tender vir ‘n opsionele oorsprong en
daarom word daar nie aanvanklik presies aangedui vanwaar die
mielies verkry sal word nie, maar word die markte eerder dopgehou
om te kyk waar die beste pryse verkry kan word.
Volgens die Internasionale Graanraad het Suid-Korea gedurende
November mielies vanaf ‘n opsionele oorsprong teen ‘n prys van
$187/ton aangekoop – wat die kostes om die mielies tot by die
bestemming te kry, insluit. Dit beteken dat Suid-Afrika kan kwalifi-
seer om mielies na Suid-Korea uit te voer indien die plaaslike
pryse tot onder hierdie vlakke daal en dit dus internasionaal
kompeterend is.
Die waardebepaling van mielies
in die internasionale konteks
Januarie 2018
16